De ingrijpende gebiedsverandering is het resultaat van jarenlang gesteggel tussen gemeenten, provincie en het Rijk. Volgens deze partijen komt er tegenwoordig zo veel op gemeenten af dat kleine gemeenten niet langer zelfstandig kunnen blijven. Diverse plannen lagen in de afgelopen jaren op tafel. De ene grenswijziging was nog drastischer dan de andere. Ook het voorstel dat minister Remkes van Binnenlandse Zaken vorig jaar deed, haalde het niet in de Tweede Kamer. De bewindsman wilde heel andere gemeenten samenvoegen dan de provincie. Doetinchem zou daarbij alleen komen te staan.

Een ander belangrijk twistpunt tussen de fracties in de Tweede Kamer was de vraag of er voor herindeling draagvlak bestond onder de burgers van de gemeenten. Bovendien stimuleert de rijksoverheid gemeentelijke herindelingen anno 2004 minder dan vijf jaar geleden.

Tegen het herindelingsplan is de afgelopen jaren door diverse gemeenten veel bezwaar gemaakt. Veel heeft het niet geholpen. „Dit is nog een ouderwetse herindeling”, zegt A. C. Heij, lijsttrekker van de eenmansfractie ChristenUnie/SGP in Doetinchem. Zijn stad wil de herindeling graag gebruiken voor gebiedsuitbreiding. „Van oudsher vervult Doetinchem een centrumfunctie in de regio. Het is de enige stad in dit gebied. Hier zijn bijvoorbeeld veel meer scholen dan de stad zelf nodig heeft. Ook voor hun boodschappen en voor culturele uitingen komen mensen uit de wijde omtrek naar Doetinchem.”

Juist de „annexatiedrift” maakt dat inwoners van het naburige Wehl zo beducht zijn voor fusie met Doetinchem. De vrees dat de stad geen oog heeft voor de problemen van het kleine Wehl (6700 inwoners) is in de plattelandsgemeente massaal aanwezig. „Concrete vragen komen dan naar voren. Verdwijnt het zwembad? Hoe garandeert de politiek de veiligheid op straat?” In de aanloop naar de verkiezingen wordt Heij hiermee veelvuldig geconfronteerd. De lijsttrekker meent dat de onrust langzaam zal wegebben. „De bevolking wil nu zekerheid over een aantal zaken.”

Dat is ook de mening van W. Kuiper, fractievoorzitter van het CDA. „De meerderheid van de bevolking is nu nog argwanend. Op den duur zal blijken dat er aan herindeling ook positieve kanten zitten. Wehl kan als dorp ook profiteren van de voordelen van de stad.”

De raadsleden menen dat de inwoners van Doetinchem koud blijven onder de wijzigingen. „Hier spelen momenteel andere zaken een rol. Er moet een nieuw theater komen en de verkeersproblemen in de stad zijn groot.” Voor de ChristenUnie/SGP-fractie is een sociaal beleid met veel aandacht voor veiligheid van groot belang. „Ons verkiezingsprogramma is geschreven op basis van de Tien Geboden.” Veiligheid en bereikbaarheid van politiediensten zijn de items die het CDA in zijn vaandel voert. „Bovendien moet het bestuur transparanter.”

Beide bestuurders menen dat de herindeling de regio ten goede zal komen. Kuiper: „Het zal de bestuurskracht versterken. Plaatsen kunnen nu sneller tot overeenstemming komen.”

Door de herindeling krijgt Doetinchem ruim 55.000 inwoners. De nieuwe gemeente Berkelland, een samenvoeging van Eibergen, Borculo, Neede en Ruurlo, wordt met ruim 46.000 inwoners de tweede gemeente van de Achterhoek.

Doesburg blijft nog een jaar zelfstandig. Daarna wordt duidelijk of deze plaats die positie behoudt of samengaat met Angerlo en Zevenaar. In de nieuwe gemeente Bronckhorst komen Zelhem, Hengelo, Hummelo en Keppel, Steenderen en Vorden. Warnsveld, dat graag zelfstandig wilde blijven, komt bij Zutphen.

Bathmen wordt samengevoegd met Deventer. Voor de ChristenUnie in die plaats zijn de verkiezingen extra spannend. De partij zou op basis van de vorige verkiezingen morgen net geen twee zetels halen en op een blijven steken.

Daarnaast ontstaan de volgende gemeenten: Aalten, met de plaatsen Aalten en Dinxperlo, en Groenlo met Groenlo en Lichtenvoorde. Ook fuseren Gorssel en Lochem tot de nieuwe gemeente Lochem; evenals Bergh en Didam tot de nieuwe gemeente Montferland. Gendringen herindeelt met Wisch tot de gemeente Oude IJsselstreek.

Door het samengaan van Doetinchem met Wehl breidt de gemeenteraad uit van 29 naar 31 zetels. Het CDA hoopt op zetelwinst. En de andere zetel? Kuiper: „Die gaat naar de combinatie ChristenUnie/SGP. De nieuwe lijsttrekker spreekt de mensen aan. Hij heeft frisse ideeën.” Heij meent dat zijn zetel wel behouden blijft. „De kiesdeler is wel hoger geworden, maar getalsmatig houden wij onze zetel vast. Ik mag vertrouwen dat de Heere Zijn zegen geeft als wij ons werk doen.”