CDA-leider Wopke Hoekstra sprak zich dinsdag na een onderhoud met informateur Mariëtte Hamer en zijn D66-collega Sigrid Kaag heel duidelijk uit over de richting van de formatie. Een coalitie van VVD, CDA en D66 plus PvdA en GroenLinks ligt volgens Hoekstra „niet het meest voor de hand.” De verschillen met beide linkse partijen zijn nog steeds „zeer groot.”

VVD-leider Mark Rutte sloot zich dinsdagavond bij Hoekstra’s bezwaren tegen deelname van PvdA en GroenLinks aan de droomcoalitie van Kaag: „Dat geldt ook voor mij, dus ik begrijp heel goed wat Hoekstra zegt.”

Binnen de gelederen van VVD en CDA klonken al langer zorgen over medewerking aan het kabinet met de ’linkse wolk’. CDA-coryfeeën en voormalig VVD-fractieleider Dijkhoff spraken zich de afgelopen weken expliciet uit tegen deze coalitie.

D66-leider Kaag wil graag een zo progressief mogelijke regering. Daarvoor kijkt zij naar PvdA en GroenLinks. Maar de kansen voor de zogeheten Kaag-coalitie zijn danig geslonken nu de partijleiders van CDA en VVD zich daar openlijk tegen keren. Overigens zijn niet beide linkse partijen nodig om een coalitie van VVD, D66 en CDA aan een meerderheid te helpen. Of PvdA of GL kunnen dat ook.

Vastgeklonken

Wat de Kaag-coalitie ook niet gemakkelijker maakt, is dat PvdA en GroenLinks alleen samen aan een nieuwe regering willen deelnemen. Dat ze alleen samen willen, hebben Lilianne Ploumen (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) woensdag nog eens bevestigd, nadat ze de informateur hadden gesproken.

Dat verbond is vanuit het perspectief van Ploumen en Klaver wel te begrijpen. Als zij als enige linkse politieke partij in een coalitie met VVD, CDA en D66, komen, dan sneeuwen ze onder. Als GroenLinks of PvdA wel afzonderlijk mee zouden willen doen, zou dat voor VVD en CDA mogelijk acceptabeler zijn. Maar nu PvdA en GroenLinks zich aan elkaar hebben vastgeklonken, maakt dat hun kansen niet groter.

Afkeer

De afkeer van Hoekstra van PvdA en GroenLinks, wil overigens niet zeggen dat de CDA’er de Rubicon is overgestoken en nu met VVD en D66 wil overleggen over een toekomstige regering. Hoekstra stelde woensdag dat de christendemocraten zich vooral sterk willen maken voor de middenklasse, de veiligheid, een betrouwbare overheid en de volgende generatie. Als zijn partij op deze punten onvoldoende kan binnenhalen, zal de partij in de oppositie gaan, zei Hoekstra.

Agenda

Woensdag overlegde informateur Hamer allereerst samen met Rutte (VVD), Hoekstra (CDA) en Segers (CU). Daarna voerde ze overleg met Rutte, Ploumen (PvdA) en Klaver (GroenLinks).

Hamer heeft tot 6 juni om haar opdracht af te ronden. Politiek Den Haag houdt er serieus rekening mee dat het haar niet lukt om voor die tijd duidelijkheid te krijgen over de vraag welke fracties met elkaar willen onderhandelen.

rd.nl/formatie2021