Het is voor het eerst sinds de oprichting van de Staten-Generaal in 1814 dat de Kamers het Binnenhof verlaten. „We gaan iets doen waar eigenlijk niemand zin in heeft”, zei Raymond Knops, die als staatssecretaris van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk is voor dit project, donderdag tijdens een rondleiding. De opoffering is dan ook voor een goed doel. Met de renovatie wordt het complex behouden voor toekomstige generaties, benadrukken betrokkenen.

Het herstel van de gebouwen op het Binnenhof, een rijksmonument met zijn oorsprong in de dertiende eeuw, moet grondig gebeuren omdat het complex sterk is verouderd en mede daardoor brandgevaarlijk is. Al jaren wordt gewerkt aan alternatieve locaties die ruim genoeg en praktisch zijn en toegankelijk voor publiek. Tegelijk is veel geld en moeite gestoken om het ‘hart voor de democratie’ een zekere uitstraling te geven.

De Eerste Kamer en een klein deel van de Raad van State is dat goed gelukt: de twee hoge colleges van Staat „gaan samenwonen” in een gebouw, waar de Hoge Raad jarenlang was gehuisvest. In het rijk gedecoreerde pand uit 1734 heeft ook koning Willem I nog gewoond. De wanden en vloeren zijn hersteld in de oude glorie. Vicevoorzitter Thom de Graaf van de Raad van State is in zijn nopjes in zijn grote kamer met uitzicht op het Lange Voorhout. „Ik voel me Louis Couperus”, zegt hij donderdag.

De toekomstige plenaire zaal van de Eerste Kamer oogt en voelt krap; maar het is dan ook 30 procent kleiner dan de huidige grote zaal. Om ruimte te winnen voor alle 75 senatoren, zijn de nieuwe bankjes smaller gemaakt aan de zijkant. Het zitgedeelte is gelijk gebleven, benadrukt senaatsvoorzitter Jan Anthonie de Bruijn. Hij neemt uit het oude gebouw alleen de voorzittershamer en de kalender mee.

De Tweede Kamer opereert na de zomer vanuit het voormalige gebouw van Buitenlandse Zaken, aan Bezuidenhoutseweg 67. De bouw begin jaren ’80 duurde zes jaar en kostte destijds 270 miljoen gulden. Het aan de buitenkant opmerkelijke gebouw dankt zijn bijnaam aan architect Dick Apon, later verbasterd in de ‘apenrots’. De aanpassingen om het gebouw geschikt te maken, kostten nu 160 miljoen euro.

De grote vergaderzaal lijkt compacter dan de huidige zaal, maar dat is volgens Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp niet zo. Ze vindt de ingrijpende verbouwing „een hele knappe prestatie”. Het is volgens haar een gezamenlijke opdracht aan iedereen om hier zo goed mogelijk te vertoeven. Zowel Bergkamp als De Bruijn benadrukt echt uit te gaan van maximaal 5,5 jaar verhuizing. Bergkamp zegt dat goed in de gaten te gaan houden met de commissie die erover gaat. „Ik hoop dat we blij worden verrast; dat het korter zal duren.”