Taal: Woke en racisme
In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen interviewde Nieuwsuur een aantal lijsttrekkers van politieke partijen. Journalist Jeroen Wollaars ondervroeg SP-leider Lilian Marijnissen.
Wollaars: „Er is natuurlijk nog iets anders aan de hand in ons land. Jongeren die links zijn, die willen ook een beetje woke zijn. Die willen ook laten zien dat er los van… Ja, u fronst alsof u niet weet wat woke is. U weet toch wel wat woke is?”
Marijnissen: „Nou, ik weet niet of alle mensen thuis weten wat woke is.”
„Oké, nou, legt u het uit.”
„Nee, legt u het uit”, kaatst Marijnissen de bal terug.
„Oké, nou woke betekent dat je…” Wollaars breekt de zin af en gooit het snel over een andere boeg: „Nou ja, misschien kunnen we kijken hoe woke u bent. Zijn wij blank of wit? Welke woord zou u gebruiken voor onze huidskleur?”
Vol ongeloof kijkt Marijnissen de interviewer aan. Waarschijnlijk iets denkend als: in wat voor onzinnig kruisverhoor ben ik nu weer beland?
Wollaars had gelijk toen hij zei: „Er iets aan de hand in ons land.” En woke (uitspraak: wook) is het codewoord. Maar wat de term precies betekent, dat weten maar weinigen. Waarschijnlijk omdat het een nogal veelomvattende kreet is.
Woke komt uit Amerika. En het heeft te maken met racisme. En gelijkheid. Diversiteit. Inclusie. Slavernijverleden. Al die dingen.
Het Engelse woord woke betekent: wakker. Iemand die woke is, sluit zijn ogen niet voor problemen als kansenongelijkheid, racisme en discriminatie. Nee, als je woke bent, ben je je heel bewust van die vraagstukken. En handel je daarnaar. Woke is volgens mij een soort samenklontering van allerlei bewegingen die strijden tegen onrecht.
Op zich goed natuurlijk, om racisme en kansenongelijkheid tegen te gaan. Maar er is veel kritiek op woke. Want woke komt uit de koker van een activistische groep die zich met hand en tand verzet tegen wat „de blanke suprematie” wordt genoemd. Voor aanhangers van de woke-ideologie is „blank” fout en „black lives matter.” Die wokers worden ervan beticht dat ze op universiteiten personeel en curricula van niet-woke ideeën proberen te zuiveren.
Of woke veel met wakker zijn van doen heeft, of dat het meer op een boze droom lijkt, daar zijn de meningen over verdeeld. In ieder geval zult u er nog regelmatig over horen, want woke is hot.
Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie. Reageren? chris@rd.nl