Via het adolescentenstrafrecht kunnen jongeren tussen de 18 en 23 jaar worden berecht via het jeugdstrafrecht als zij een „achterliggende ontwikkeling” hebben. Volgens Van der Laan heeft de wet potentie, omdat sommige jongeren hun impulsen minder goed kunnen beheersen en de consequenties van hun acties minder goed overzien. „Die niet volledig gerijpte ontwikkeling wordt gezien als belangrijke reden voor het feit dat jongvolwassenen oververtegenwoordigd zijn in criminaliteitsstatistieken, iets waar deze wet verandering in moet brengen”, zegt de onderzoeker.

Toch loopt de wet nog tegen problemen aan. „In de praktijk zie je dat er verschillende interpretaties bestaan over de term ‘achterlopende ontwikkeling’. Dat heeft invloed op de beslissingen rond vervolging van jongvolwassenen. We hebben bijvoorbeeld vonnissen bestudeerd en ontdekt dat de ene rechter vooral kijkt naar het voorkomen van de adolescent in de rechtszaal, terwijl de andere meer hecht aan de rapportages van de experts, die elkaar op hun beurt ook kunnen tegenspreken”, legt Van der Laan uit.

Dit zou volgens hem leiden tot willekeur. „We hebben niet hard kunnen maken dat die incoherentie leidt tot rechtsongelijkheid, daarvoor zijn goed vergelijkbare casussen nodig. Maar de dreiging zien we wel. Zo is er veel landelijke variatie in de toepassing van jeugdstrafrecht bij jongvolwassenen. Het werpt de vraag op of jongvolwassenen overal in ons land een gelijkwaardige bejegening krijgen.”

Toch neemt het percentage strafzaken waarin het adolescentenrecht is toegepast wel toe. In 2019 werd in ruim 6 procent van de rechtszaken het jeugdstrafrecht toegepast, schrijft Trouw.