Door de eeuwen heen hebben de gevestigde kerken in Arabische staten een modus vivendi ontwikkeld met de autoriteiten. Het fundament hiervoor vormde de officiële erkenning door de staat, die deze kerken een legale status gaf. Zonder deze legale positie zouden bijvoorbeeld kerkelijke huwelijken niet erkend worden.

Evangelische kerken zijn relatieve nieuwkomers in het christelijke landschap van het Midden-Oosten. Ze worstelen met een dubbel probleem. Enerzijds zijn ze zich ervan bewust dat ze tot een minderheid behoren, in een overwegend islamitische samenleving. Dat betekent voor hen dat ze vaak voorzichtig dienen te laveren. Anderzijds vormen ze óók een zeer kleine kudde bínnen deze christelijke minderheden – die veelal tot de Oosters-Orthodoxe of Rooms-Katholieke Kerk behoren.

Jordanië kent een dualistisch juridisch systeem. Allereerst zijn er de civiele rechtbanken, maar daarnaast werden aparte religieuze rechtbanken in het leven geroepen, zowel voor moslims als voor christenen. Tientallen evangelische kerken in Jordanië vallen in feite echter tussen wal en schip. Ze worden van overheidswege niet erkend en kunnen daarom bij juridische kwesties uitsluitend terecht bij civiele rechtbanken.

O

p scherp

Het was bekend dat er wantrouwen leefde tussen de Orthodoxe Kerk in Jordanië en allerlei protestantse kerken, waaronder de baptisten. Sinds begin dit jaar staan de verhoudingen tussen deze kerken op scherp.

Evangelische kerken proberen al jaren een legale positie te verwerven binnen het religieus verdeelde juridische systeem in Jordanië. Op 5 januari vaardigde de Juridische Raad in Jordanië echter een schrijven uit dat evangelische christenen onaangenaam overviel. De Jordaanse rechter Mohammad al-Ghazo verklaarde in een memo dat christenen zonder legale status voortaan niet langer gebruik kunnen maken van de civiele rechtbanken.

B

rief

Volgens analisten was dit een antwoord op een brief die de Grieks-orthodoxe aartsbisschop Christophoros Attalah naar deze Juridische Raad gestuurd had. In deze brief viel aartsbisschop Atallah de leden aan van evangelische kerken in Jordanië, die hij zelfs uitmaakte voor „verraders.” De aartsbisschop schreef onder meer dat „er grote gevaren uitgaan van de leerstellingen en ideeën die door deze evangelische christenen verspreid worden. Het zijn vreemde ideeën die afwijken van ons christelijk geloof en de nationale identiteit van onze kerken.”

Vooral dit laatste was een ernstig verwijt, omdat aartsbisschop Attalah hiermee leek te suggereren dat leden van evangelische kerken feitelijk buiten de Jordaanse samenleving staan. Dit werd versterkt door de beschuldiging van Attalah dat evangelische kerken „vanuit het buitenland worden gefinancierd. Hun agenda is onduidelijk en wij hebben zo onze bedenkingen over hen.”

C

hristelijke huwelijken

In 2006 werd de Jordaanse Evangelische Raad opgericht, in een poging om de circa 10.000 christenen in Jordanië die tot diverse protestantse kerken behoren te verenigen in één lichaam. Habes Nimat is de president van deze Evangelische Raad, die al jaren opheldering zoekt over de juridische status van evangelische kerken in het land. Er is echter weinig voortgang geboekt.

Habes Nimat wijst op de mogelijk vergaande gevolgen van het besluit om evangelische christenen zonder juridische status de toegang tot civiele rechtbanken te weigeren. Christelijke huwelijken bijvoorbeeld die in een evangelische kerk werden gesloten zouden hierdoor plotseling ongeldig kunnen worden. Een oplossing voor deze problematiek lijkt slechts gevonden te kunnen worden in een inter-christelijke dialoog in Jordanië.