De stroom vragen over hoe op het werk om te gaan met vaccineren en sneltesten droogt voorlopig niet op. Bovenstaande vraag kreeg ik deze week binnen. Let wel: het gaat om een situatie waarin de werknemer of zijn huisgenoten géén klachten hebben.

Deze vraag is zeer actueel want zelftesten komen op grote schaal beschikbaar, tot aan de supermarkt toe. Inmiddels worden er grotere evenementen gehouden waaraan op voorwaarde van een negatieve test kan worden deelgenomen. Het is zeker niet ondenkbaar dat zo’n zelftest voor veel meer gelegenheden een soort van toegangsbewijs gaat worden: voor het vliegtuig, voor een congres, en wellicht inderdaad ook voor kantoor. En dat laatste is nu de vraag: mag de werkgever om zo’n test vragen?

Het begin van mijn antwoord aan de vraagsteller is ontkennend: nee, u bent niet verplicht om een of twee keer per week een zelftest te ondergaan. In het kader van de plicht om voor een gezonde werkomgeving zorg te dragen kan de werkgever veel doen: erop toezien dat de afstandsregels worden gehandhaafd, mondkapjes aanbieden en ja, ook zelftesten aanbieden. Maar u bent niet verplicht die zelftest te ondergaan, al zou die op een zelfde manier tot de verplichte huisregels behoren zoals dat bijvoorbeeld met het dragen van een mondkapje vaak het geval is.

Verboden

En wat de werkgever ook niet mag is het bijhouden van de uitslag van een test. Dat bijhouden komt neer op het registreren van een medisch gegeven en dat is onder de AVG bijna altijd verboden voor een werkgever.

Maar juridische kwesties zijn zelden zwart of wit, dus wordt het tijd voor twee nuanceringen. Allereerst de zorg. Het is niet uitgesloten dat in bepaalde situaties binnen de zorg bij wijze van preventieve maatregel op een wijze die helemaal AVG-proof is (bijvoorbeeld via de bedrijfsarts) een preventieve test gevraagd kan worden van de zorgmedewerker. Deze vraag moet dan heel goed onderbouwd zijn en het moet overduidelijk zijn dat een negatieve test cruciaal is voor de veiligheid van een patiënt in deze specifieke situatie.

Quarantaine

De tweede nuancering: stel een werknemer zit thuis in quarantaine zonder zelf ziek te zijn of klachten te hebben. Thuis werken is voor hem niet mogelijk en de werkgever vraagt hem om een test te ondergaan zodat de quarantaine kan worden ingekort en hij weer aan het werk kan. Als de werknemer dan weigert, zou het goed te verdedigen zijn dat deze werknemer geen recht heeft op loon over de dagen dat hij als gevolg daarvan in quarantaine moet blijven.

Waarmee maar nog maar eens gezegd is: voor alles gaat het om goed werkgeverschap en goed werknemerschap. Die gaan niet alleen over rechten en plichten, maar ook over het erkennen van elkaars belangen en het zoeken van het goede voor de ander.