Dat zei informateur Herman Tjeenk Willink bij de overhandiging van zijn eindverslag aan Kamervoorzitter Bergkamp. Willink overhandigde vrijdagochtend in de Stadhouderskamer zijn rapport aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Daarmee rondt Willink zijn werkzaamheden af.

De informateur kreeg drie weken geleden de opdracht van de Kamer om „te onderzoeken onder welke voorwaarden er voldoende vertrouwen tussen partijen kan ontstaan om een breed gedragen weg uit de ontstane impasse te vinden.”

In zijn eindverslag wijst Willink erop dat „vertrouwen en matiging hebben plaatsgemaakt voor wantrouwen en escalatie.” De informateur stelt vast dat „’verantwoording vragen’ wordt vervangen door ‘schuldigen zoeken’ en ‘van fouten leren’ wordt vervangen door ‘afrekenen’.”

De roep om totale transparantie zorgt er volgens Willink voor dat de democratische rechtsorde alleen maar verder uitholt. Volgens hem is de democratische rechtsorde namelijk gebaseerd op vertrouwen en matiging.

De informateur besluit zijn rapport door te stellen dat „wie een andere bestuursstijl predikt moet uitgaan van vertrouwen. Elke macht dreigt zonder tegenmacht absoluut te worden, ook de macht van een democratisch gekozen meerderheid”, aldus Willink.

Volgens Tjeenk Willink kan zelfs in de volgende fase van de formatie nog niet bepaald worden welke partij met welke partij kan gaan regeren. Dat kan pas in de fase daarna. Alleen PvdD, DENK en BBB hebben samenwerking met „de VVD van Mark Rutte” niet geloofwaardig genoemd, aldus Tjeenk Willink.

Willink sprak de afgelopen weken met alle zeventien fractievoorzitters. Op hoofdlijnen waren de fractievoorzitters het met de informateur eens dat er een regeerakkoord op hoofdlijnen moet komen. Dat is volgens de informateur geen eenvoudige opgave, maar een dichtgetimmerd akkoord past niet meer bij de door de Kamer gewenste dualistische verhoudingen. De Kamer debatteert binnenkort over het eindverslag.