Voorzitter Mark de Boer, die ook internist-infectioloog is in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), schat dat in Nederland tientallen patiënten per jaar het middel krijgen voorgeschreven.

Flucytocine wordt voorgeschreven aan patiënten die door een infectie met de schimmel Cryptococcen worden getroffen door meningo-encephalitis. Die hersenaandoening komt vooral voor bij patiënten van wie het immuunsysteem al ernstig verzwakt is door andere oorzaken, vertelt De Boer.

Er zijn wel alternatieve behandelingen mogelijk. „Maar dan geef ik de patiënt niet de beste behandeling. Als je topzorg wilt leveren, en dat wil je, dan is een tweedekeusmiddel niet optimaal”, zegt de arts. Hij zegt dat de stilgevallen productie van het middel niet op zichzelf staat. „Het past in een trend waarbij essentiële geneesmiddelen voor langere tijd niet leverbaar zijn, of waarvan de productie helemaal stopt.” Vaak gaat het dan om zeer specifieke middelen, zoals bepaalde antibiotica. Daarvoor is niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen, zegt De Boer. Soms zijn er economische motieven - bijvoorbeeld als een middel niet winstgevend is. Ook problemen in het productieproces of met de kwaliteit van grondstoffen spelen regelmatig een rol.

De Boer heeft wel de indruk dat het probleem in beeld is bij de overheid. Hij pleit daarnaast voor aandacht op Europees niveau. „Wil je een bepaalde basis van middelen garanderen, dan lijkt het voor de hand liggend om daar internationaal afspraken over te maken.” De Europese Unie zou bijvoorbeeld kunnen besluiten de productie van bepaalde antibiotica of anti-schimmelmedicatie naar de EU te halen, of om grotere voorraden aan te houden. „Dan kun je tijdelijke tekorten opvangen.”

Intussen onderzoeken Nederlandse ziekenhuisapothekers of ze zelf flucytocine kunnen bereiden. De SWAB, die veel deskundigheid op het gebied van antibiotica en aanverwante middelen heeft, waarschuwt dat wereldwijd tekorten zullen ontstaan.

Fabrikant Mylan, onderdeel van het grotere farmaceutische bedrijf Viatris, kon woensdag niet direct een toelichting geven op het staken van de productie.