De militaire ingreep, die Phantom Fury is gedoopt, moet de stad „zuiveren" van opstandelingen met het oog op de verkiezingen in januari. Volgens CNN verwacht het Amerikaanse ministerie van Defensie een lange strijd omdat de rebellen, naar schatting 2000 tot 5000 personen, zich al maandenlang hebben kunnen voorbereiden op het offensief. Meer dan een halfjaar geleden werd er al gerept over een „beslissende" militaire opmars.

Het is overigens onduidelijk of de rebellen in Fallujah momenteel onder een gemeenschappelijk commando staan of dat het veeleer gaat om onafhankelijk opererende bendes en zelfmoordcommando’s. Een deel van de strijders zou buitenlandse moslimextremisten zijn. Twee van hen, Marokkanen, zijn volgens Allawi maandag gearresteerd. Een flink aantal opstandelingen zou overigens al op de vlucht zijn geslagen.

De Amerikanen bestookten de door burgers al grotendeels verlate stad maandag met artillerie en met gevechtsvliegtuigen en helikopters. In de stad is het water en de stroom afgesloten. Volgens CNN zullen uiteindelijk ongeveer 10.000 militairen, Amerikaanse en Iraakse, aan de operatie meedoen. Volgens de Iraakse minister van Defensie zal het offensief dinsdag al een beslissende fase ingaan.

Amerikaanse manschappen begonnen hun actie met de inname van twee bruggen over de Eufraat en een ziekenhuis aan de westzijde van de stad. Door deze acties vielen al zeker veertig doden. Een Amerikaanse legerwoordvoerder zei maandag tegen The Washington Post dat de Amerikanen het hospitaal, een vermeend „terroristenhol", willen beschermen. „We willen voorkomen dat de ’bad guys’ ambulances gaan gebruiken om onze manschappen en onschuldige burgers aan te vallen."

Allawi nam op zijn beurt aanvullende maatregelen zoals de sluiting van de internationale luchthaven bij Bagdad voor 48 uur en de voorlopige sluiting van de grenzen met Jordanië en Syrië. Allawi wil daarmee voorkomen dat „terroristen" de wijk kunnen nemen naar het buitenland. In Fallujah is sinds maandagmiddag 16.00 uur een uitgangsverbod van kracht.

Fallujah geldt als een bolwerk van soennitisch verzet tegen de Iraakse overgangsregering en tegen de coalitietroepen. In de stad zou de Jordaniër Abu Musab al–Zarqawi zich ook ophouden, samen met mogelijk tot een paar duizend van zijn gewapende getrouwen. Al–Zarqawi wordt verantwoordelijk gehouden voor talrijke ontvoeringen, moorden en aanslagen in het Arabische land. Hij is een zelfverklaard aanhanger van Osama bin Laden.

De opstandelingen in Fallujah namen naar eigen zeggen maandag tientallen Amerikaanse militairen en meer dan honderd Iraakse gardisten gevangen. De 36 Amerikanen en 103 Irakezen zouden zijn opgepakt tijdens hevige gevechten in een industriewijk in het oosten van de stad.

De uitkomst van de strijd in Fallujah is cruciaal voor de machtsbasis van Allawi en daarmee voor de coalitietroepen, de Nederlanders incluis. De verkiezingen in januari worden gezien als een zeer belangrijke stap van Irak op weg naar een democratisch bestel. Een gemankeerde stembusgang, door aanhoudend bloedig verzet in steden als Fallujah, zou de geloofwaardigheid van het beleid van Allawi en van de Amerikaanse regering (verder) kunnen ondermijnen. Het is beide partijen er dan ook alles aan gelegen om in Fallujah te zegevieren.

Buitenlandcoördinator Solana van de Europese Unie zei maandag overigens ronduit te betwijfelen of er eind januari verkiezingen kunnen worden gehouden, gezien het geweld in Fallujah en daarbuiten.