Nederland maakt zich op voor de strijd om 150 Kamerzetels. Partijen zetten hun beste beentje voor om de kiezer te overtuigen van hun standpunten.

Corona gooit roet in het eten. Nederland bevindt zich al een jaar in de ban van de pandemie. Klimaatopwarming, economische problemen of vluchtelingenvraagstuk lijken ineens even niet meer te bestaan.

„Deze verkiezingen zijn anders”, analyseert dr. Joost van Spanje, hoogleraar politicologie, werkzaam in Londen en Amsterdam. „Partijen kunnen niet langs de deur en niet op de markt staan.” Hij relativeert de impact van het probleem. „Partijen hebben allerlei effectievere vormen om de kiezer te bereiken.”

Europa

Het allesbeheersende corona slaat het debat dood, stelt Van Spanje. Het virus bepaalt daarmee voor een groot deel de uitslag van de verkiezingen. Een voorbeeld. Europa zou –volgens de hoogleraar– belangrijk moeten zijn in het debat, maar is geen issue. Partijen pro- en contra-Europa kunnen daar dus geen slaatje uit slaan. „Veel partijen hebben met dit verschijnsel te maken.”

Want op het moment dat politiek en media de trom roeren over dé economie, profiteren VVD en PvdA daar van. Gaat het debat over dé vluchtelingen, dan spinnen PVV en GroenLinks daar garen bij. Draait de discussie om abortus en euthanasie, dan slepen CU en SGP én D66 stemmen binnen. „Zo werkt dat.”

Nu de dagelijkse gesprekken alleen gaan over de bestrijding van corona en de kiezer redelijk tevreden is, stempelt dat de verkiezingsuitslag. Niet voor niets scoort de VVD hoog in de peilingen. „De kiezer kan maar een paar dingen aan zijn hoofd hebben.”

Het is ook „niet ondenkbaar” dat Forum voor Democratie een goede stembusuitslag neerzet door corona. Zonder virus, avondklok en lockdown zou die partij een groot probleem hebben. „De achterban is al vertrokken.” Succes is echter niet verzekerd. „Mensen uit de nieuwe doelgroep zijn niet de meest trouwe stemmers.”

Digitaal

Politieke partijen moeten door corona de toevlucht nemen tot digitale activiteiten. „Voor de sfeer maakt het veel verschil, voor de uitslag niet”, schat Van Spanje in. „De trend van digitaal campagnevoeren dateert al van voor 2017.”

Het voordeel is volgens de hoogleraar politicologie dat partijen via social media en targeting er beter in slagen hun boodschap bij de doelgroep te brengen.

Welke invloed corona heeft op de opkomst kan Van Spanje niet exact inschatten. „Daar zijn te veel vraagtekens over.” Onderzoek ontbreekt ook. De hoogleraar ziet twee mogelijkheden. „Of kiezers zijn bang om te gaan stemmen. Of mensen, die door de avondklok allemaal thuiszitten, worden via sociale media gebombardeerd met politieke boodschappen en komen tot de conclusie dat het wel degelijk uitmaakt wie er in het Torentje zit.”