Je zou het bijna over het hoofd zien. Een eenzaam wit hokje met een blauwgroen dak. Verscholen op een heuveltje, onder de verse bloesem van een kersenboom. Binnen staat een ouderwets telefoontoestel. Zwart, met draaischijf. De ‘windtelefoon’.

Op een video van persbureau Reuters is te zien hoe Kazuyoshi Sasaki uit zijn hoofd het mobiele nummer van zijn vrouw Miwako draait. De telefoon zal nooit overgaan; zijn echtgenote zal ook nooit meer opnemen. Ze kwam om bij de verwoestende tsunami die de Japanse kust op 11 maart 2011 trof.

Maar voor Sasaki is het de enige manier om uiting aan zijn verdriet te geven. En zo ‘belt’ hij steeds weer opnieuw. Om te vertellen hoe hij op die dramatische voorjaarsdag, tien jaar geleden, nog een berichtje aan zijn vrouw stuurde om te melden dat hij veilig was. Er kwam geen reactie terug.

Met tranen in de ogen fluistert hij in de zwarte hoorn dat hij dagenlang heeft gezocht. In de puinhopen van hun eigen huis, in ziekenhuizen, in mortuaria, in evacuatiecentra. Geen spoor was er echter van zijn vermiste vrouw te vinden. Ze was een van de bijna 20.000 slachtoffers van de verwoestende tsunami. En ook een van de duizenden geliefden die nooit werden teruggevonden.

Wat overblijft is de windtelefoon in de tuin van Itaru Sasaki in het plaatsje Otsuchi, zo’n 500 kilometer ten noordoosten van de Japanse hoofdstad Tokio. Hij bouwde de ‘telefooncel’ om overlevenden van de ramp bij de rouwverwerking te helpen. „Er waren heel veel mensen die destijds geen afscheid konden nemen”, vertelt Sasaki. „Er zijn families die voor de ramp graag nog iets tegen hen hadden willen zeggen als ze hadden geweten dat ze hun geliefden nooit meer konden spreken.”

Het is een vermenging van modern heidendom en psychotherapie, in een land waar vooroudergeloof nog altijd een belangrijke rol speelt. Maar het werkt helend, weet Itaru Sasaki uit de vele reacties van nabestaanden.

Duizenden Japanners uit het hele land weten de windtelefoon inmiddels te vinden. Niet alleen overlevenden van de tsunami. Maar ook anderen die familieleden of vrienden op een andere tragische manier hebben verloren. Door zelfmoord of als gevolg van een verkeersongeval.

Buitenland

Ook in het buitenland heeft het idee inmiddels weerklank gevonden. Vooral nu de pandemie haar duizenden verslaat. Sasaki werd benaderd door mensen uit Groot-Brittannië en Polen waar men iets soortgelijks wil opzetten voor nabestaanden van coronaslachtoffers.

In de kleine witte telefooncel vertelt Kazoyoshi dat zijn jongste zoon een huis aan het bouwen is, waar hij straks ook kan intrekken. Hij vertrouwt het ouderwetse zwarte toestel toe dat hij onlangs een onderzoek in het ziekenhuis heeft ondergaan. Hij is een beetje afgevallen, maar verder gaat het goed met hem. Zijn woorden verdwijnen op de wind die door de bloesem van de kersenboom waait.