De harmonisatie betekent dat als straks een verzoek in een van de lidstaten wordt geweigerd, de persoon in kwestie niet een nieuwe poging kan wagen in een ander land. Er zal waarschijnlijk nog veel overleg nodig zijn om invulling te geven aan de in de beoogde situatie door alle 25 overheden te hanteren concrete normen bij een beslissing op dit vlak.

„Die dienen in ieder geval humaan en duidelijk te zijn, zodat er een einde komt aan het asielshoppen”, benadrukte premier Balkenende in een toelichting. Op de Europese Commissie rust de taak voorstellen te formuleren. Te zijner tijd zal er een EU-kantoor zijn dat via het uitwisselen van informatie ondersteuning biedt bij het toepassen van de uniforme praktijk.

In de herfst van 1999 legden de Europese partners in het Finse Tampere vast te streven naar het verwezenlijken van een nauwe coördinatie in de sfeer van Justitie en Binnenlandse Zaken, gericht op het creëren van wat zij aanmerken als een gemeenschappelijke ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid. De eerste fase heeft onder andere geresulteerd in gezamenlijke minimumregels voor de opvang van vreemdelingen.

Vrijdag hechtten de presidenten en premiers hun goedkeuring aan het zogeheten ”Den Haag-programma”, dat is vervaardigd door huidig EU-voorzitter Nederland en dat door Balkenende werd aangeduid als „een ambitieuze agenda.” In dit politieke document zijn de lijnen uitgezet voor de gewenste vorderingen in de komende vijf jaar ten aanzien van een reeks thema’s, variërend van aanpassingen in het familierecht tot verbetering van de politiesamenwerking en bestrijding van terrorisme en georganiseerde misdaad.

Bij het eerste gaat het om bijvoorbeeld het opheffen van verschillen op het gebied van het erfrecht en het huwelijksgoederenrecht die een belemmering kunnen vormen om binnen de Unie te verhuizen. Het ligt in de bedoeling in december ook nog afspraken te maken voor het met elkaar aanpakken van de drugsproblematiek.

Niet alle lidstaten zijn overigens even enthousiast over Europese wetgeving voor het asielvraagstuk. Zo dringt Frankrijk er sterk op aan de handen ineen te slaan, terwijl Duitsland en Groot-Brittannië zich wat dat betreft veel terughoudender opstellen. Zij vrezen een onvoldoende strenge benadering.

De regeringsaanvoerders hebben besloten dat bij diverse aspecten op het betrokken beleidsterrein het vetorecht vervalt en vanaf april 2005 een gekwalificeerde meerderheid toereikend is om knopen door te hakken. Het Verdrag van Nice voorzag in de mogelijkheid tot zo’n herziening van de spelregels. Voor bepalingen omtrent legale migratie blijft tijdelijk unanimiteit vereist.

De discussie over het omstreden, van oorsprong Britse plan om buiten Europa, met name in Noord-Afrika, centra in te richten waar ontheemden die naar de EU willen het antwoord op hun asielaanvraag kunnen afwachten, wordt voorlopig opgeschort. De Europese Commissie gaat eerst een studie verrichten naar de juridische en humanitaire complicaties die eraan verbonden zijn en zal in samenwerking met de vluchtelingenorganisatie van de VN zoeken naar oplossingen die voldoen aan de internationale standaarden.