Een impeachment van een president die al is vertrokken, is eveneens uniek in de geschiedenis van de VS. Donald Trump valt die twijfelachtige eer te beurt. Er zijn daarom tal van burgers die zeggen: „Trump afzetten? Dat hoeft toch niet meer? Hij is al weg.” Toch hebben de Democraten in het Huis van Afgevaardigden met steun van tien Republikeinse afgevaardigden besloten een verzoek tot impeachment aan de Senaat te doen.

Wat is de aanklacht?

Trump wordt beschuldigd van aanzetten tot rebellie vanwege zijn rol bij de bestorming van het Capitool in Washington door zijn aanhangers op 6 januari.

Wat willen de Democraten bereiken?

Als de afgetreden president alsnog wordt afgezet, komt er ruimte om vervolgens uit te spreken dat Trump nooit meer president mag worden. Daarmee zou een eventuele comeback van The Donald in 2024 zijn geblokkeerd. Dát is eigenlijk het belangrijkste doel van de Democraten.

Zijn er ook electorale argumenten?

Die spelen maar heel beperkt een rol. Dat veel Republikeinse kiezers naar de Democraten zullen overlopen, gelooft niemand. Maar bij een slotstemming zal de positie van elke Republikeinse senator duidelijk worden: voor of tegen Trump. Dat kan bij de senaatsverkiezingen van volgend jaar worden uitvergroot.

Hoe verloopt het proces?

Verwacht wordt dat het verhoor, verweer en het vellen van een vonnis bij elkaar twee weken duurt. De negen impeachment managers (Democraten uit het Huis die optreden als aanklagers) zullen ongetwijfeld veel videomateriaal als bewijs overleggen. Het gaat om beelden van de toespraak die Trump op 6 januari hield en de bestorming die kort daarop volgde. Onbekend is of de aanklagers nog getuigen willen horen.

Hoe stelt Trump zich op?

Hij heeft geen gehoor gegeven aan de oproep om te getuigen. Verder probeert Trump de procedure te gebruiken om nog eens uitvoerig te betogen dat de verkiezingsuitslag is gestolen. Het oorspronkelijke team advocaten voelde hier niets voor, waarop Trump hen wegstuurde. Maar ook het nieuwe duo wil zich uitsluitend op de aanklacht richten.

Waarom is impeachment onwaarschijnlijk?

Om Trump af te zetten is in de Senaat een tweederdemeerderheid nodig. Beide partijen hebben 50 zetels. Dat betekent dat 17 Republikeinse senatoren Trump moeten laten vallen – en dat is uitgesloten. De Republikeinen hebben ook geprobeerd de zaak af te blazen, omdat die ongrondwettig zou zijn. Die motie sneuvelde in de Senaat, met 55-45 stemmen. Slechts 5 Republikeinen voegden zich bij de Democraten. Ook dat is een indicatie dat de kans op veroordeling miniem is.

Na de bestorming van het Capitool was er onder Republikeinen kritiek op Trump. Is die nu verstomd?

Grotendeels wel. Veel Republikeinse politici beseffen dat ze het zich niet kunnen veroorloven om zich van Trumps achterban te vervreemden. De oud-president is nog steeds mateloos populair onder Republikeinse kiezers. Bovendien vrezen deze politici dat Trump wraak zal nemen als ze een impeachment van hem steunen. Hij heeft al aangekondigd dat hij Congresleden die nu voor zijn afzetting stemmen bij hun herverkiezing (financieel) zal bestrijden.

Betekent dit dat Trump nu weer heer en meester is binnen de Republikeinse partij?

Feitelijk wel. Er is nog wel discussie over de rol van Trump. Sommige Republikeinen uit de oude partijelite die Trump eerder blind steunden, zoals senator Mitch McConnell, rekenen de oud-president aan dat de partij binnen één termijn zowel het Witte Huis als de meerderheid in beide kamers van het Congres heeft verloren. Andere politici, zoals de senatoren Ted Cruz en Josh Hawley, zien zich als de ideologische opvolgers van Trump. Zij zouden zijn trouwe achterban graag overnemen. Het is maar de vraag of de oud-president deze invloed zomaar uit handen geeft.