Net als de ruimtewedloop tussen de Sovjet-Unie en het Westen, is ook het ontwikkelen van een vaccin tegen Covid-19 voor Rusland een politieke strijd geworden tussen grootmachten. De naam Sputnik V spreekt boekdelen. Het is een wedloop waarin Rusland dit keer goede papieren heeft. The Lancet, een gerenommeerd Brits medisch tijdschrift, publiceerde dinsdag positieve tussentijdse onderzoeksresultaten.

De uitkomst had niet helemaal hoeven te verbazen. Het Gamaleyacentrum, dat Sputnik V ontwikkelde, vocht in de vorige eeuw succesvol tegen cholera, difterie en tyfus. Het centrum ontwikkelde bovendien meerdere vaccins tegen ebola.

Concurrentie

Sputnik V is één van de drie vaccins ter wereld die een werkzaamheid hebben van boven de 90 procent, naast Pfizer en Moderna.

Sputnik V heeft zelfs een aantal voordelen. Ten eerste is het een vectorvaccin. Dat betekent dat het gebruik maakt van een onschuldig verkoudheidsvirus, om het lichaam bekend te maken met het coronavirus. Deze techniek is al ouder, stamt uit 1953 en is sindsdien vaker toegepast. Daarom is het beter onderzocht dan de mRNA-vaccins (zoals Pfizer en Moderna) die gebruik maken van een nieuwe techniek, waarvan de langetermijneffecten dus nog niet duidelijk zijn.

Ten tweede is het Russische vaccin vergeleken met vaccins van andere ontwikkelaars twee à drie keer goedkoper: het kost minder dan 10 dollar per stuk. Ten derde is Sputnik V gemakkelijker op te slaan en te transporteren: met een temperatuur van plus 2 tot 8 graden is de logistiek een stuk gemakkelijker dan bijvoorbeeld Moderna en Pfizer. Die vereisen een opslag van minstens 20 graden onder nul.

Europa

In Europa klinken er steeds meer geluiden om ook in zee te gaan met de Russen, nu het vaccin betrouwbaar blijkt. Hongarije heeft al 2 miljoen doses besteld en ook in onder meer Spanje en Duitsland klinkt interesse. Bondskanselier Angela Merkel zette alle politieke verschillen (zoals de woede over het oppakken Navalni) opzij en stelde dat „elk vaccin welkom is in de Europese Unie.” Moskou heeft een verzoek ingediend bij het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) voor een „wetenschappelijk advies” over het vaccin.

Bijna 45 procent van de Nederlanders zou zich laten inenten met Sputnik V als dat kon. Dat kwam woensdag naar voren uit een onderzoek van het Hart van Nederland-panel, waaraan 2400 mensen meededen. Het vaccin is aan minstens vijftien niet-westerse landen, waaronder Argentinië, Mexico en Egypte, al geleverd.

Russen zelf zijn nog het minst enthousiast over Sputnik V: uit cijfers van de krant RBC blijkt dat zes op de tien Russen zich niet wil laten vaccineren. Slechts 16 procent is echt enthousiast.