Toen WhatsApp eerder deze maand bekendmaakte dat het middels een nieuw privacybeleid al haar gebruikersdata gaat delen met moederbedrijf Facebook, vertrokken tientallen miljoenen gebruikers bij de chatdienst. In de honger naar metadata leek de berichtenservice zich te verslikken.

Wat zijn metadata?

Metadata zijn gegevens over gegevens. Ze zijn overal; bij een Worddocumentje zijn het bijvoorbeeld de auteursnaam, aanmaakdatum en het aantal pagina’s.

Bij een applicatie zoals Facebook zijn metadata onder andere het merk telefoon van de gebruiker, de tijden waarop iemand actief is en de GPS-locatie van de gebruiker. Met deze gegevens kan Facebook het gedrag van haar gebruikers in kaart brengen.

Waarom zijn metadata zo belangrijk voor bedrijven?

Met inzicht in het gedrag van haar gebruikers creërt Facebook waarde voor haar klanten: adverteerders.

Voor een broodjeszaak in Maastricht heeft het geen zin om te adverteren in Groningen. Wanneer zo’n bedrijf gerichter kan adverteren bij mensen in de omgeving van Maastricht, kan dat veel rendabeler zijn. Facebook biedt die mogelijkheid en verdient zo zijn investering in een gratis app terug.

Gerichte advertenties, wie wil dat niet?

Er zit een keerzijde aan die personalisatie. Het hangt er maar net van af hoe en door wie deze metadata worden gebruikt.

In 2018 veroorzaakte databedrijf Cambridge Analytica ophef, toen bekend werd dat het samen met Facebook invloed probeerde uit te oefenen tijdens het Brexit-referendum en de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.

Critici claimden dat Facebook meewerkte aan het verspreiden van desinformatie om stemmen te winnen voor een Brexit en voor Trump. Hoewel de daadwerkelijke invloed van deze campagnes moeilijk te meten is, roept het de ethische vraag op of Facebook data van gebruikers mag inzetten om politieke klanten van dienst te zijn.

Wat kun je er aan doen?

Vrijwel elke applicatie verzamelt metadata. De vraag is wat er vervolgens met die data gebeurt.

Een bedrijf als Facebook heeft, mede door het schandaal rondom Cambridge Analytica, geen goede reputatie op het gebied van privacy. Omdat WhatsApp en Instagram ook onder de blauwe techreus vallen, wordt het gebruikers niet makkelijk gemaakt om te verhuizen naar andere veelgebruikte sociale media.

Het is twijfelachtig of gebruik van andere sociale media de moeite loont. Wel is het goed om jezelf bewust te zijn van dataverzameling. Gebruikers kunnen hun gegevens opvragen bij WhatsApp en zo zelf kijken welke data WhatsApp over hen verzamelt.

Binnen de Europese Unie worden gebruikers tot op zekere hoogte beschermd door de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze wet voorkomt bijvoorbeeld dat WhatsApp data mag delen met Facebook.

Het nieuwe privacybeleid kan WhatsApp dus alleen buiten de EU voortzetten.