Tijdens een onlineconferentie vrijdag wordt daarover nagedacht. De studiedag had voorjaar 2020 al zullen plaatsvinden, als startbijeenkomst van het op 7 januari 2020 opgerichte Research Center Puritanism and Piety (ReCePP). Dit onderzoekscentrum gaat uit van het Hersteld Hervormd Seminarium (HHS), gevestigd aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), en de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA).

De coronamaatregelen noopten tot uitstel van de dag. „Eerst tot het najaar van 2020, maar ook toen kon de conferentie niet doorgaan. Daarop hebben we besloten nu een onlineconferentie te organiseren”, zegt dr. Jan van der Kamp. De HHS/VU-onderzoeker organiseert de bijeenkomst samen met prof. dr. H. J. Selderhuis (TUA).

Waarom viel de keuze op À Brakels ”Redelijke godsdienst” als onderwerp voor de eerste conferentie?

„Het ReCePP wil de uitwisseling van vroomheid tussen verschillende taalgebieden en confessies onderzoeken. Nederland is sinds de zestiende eeuw een soort brugland geweest: Engelse theologische werken werden in het Nederlands vertaald en daarna in het Duits.

De ”Redelijke godsdienst” is een bruikbare uitgave om deze uitwisseling te onderzoeken. Eind achttiende eeuw is er al een poging gedaan om het boek in het Engels te vertalen. Dat is toen niet gelukt. Pas eind vorige eeuw is een goede Engelse vertaling verschenen, van de hand van ds. Bartel Elshout van de Heritage Reformed Congregation in Grand Rapids (VS). Die vertaling sloeg aan in Amerika.

Vanuit het Engels zijn ook een Chinese en Koreaanse vertaling gemaakt. Ook in die landen doet het boek van À Brakel het goed. Zijn boodschap spreekt blijkbaar ook mensen in andere, niet-westerse culturen aan. In Amerika doet een Aziatische student onderzoek naar het werk van À Brakel.”

Hoe verklaart u de grote belangstelling voor de ”Redelijke godsdienst”?

„Daar willen we vrijdag meer zicht op krijgen. Komt het door Brakels theologie of speelde de pr-strategie van uitgevers ook een grote rol? Het kan zeker aan de inhoud liggen. In het boek is het genadeverbond heel belangrijk. Dat zie je al in de titel: ”Redelijke godsdienst, waarin de goddelijke waarheden van het genadeverbond worden verklaard”.

À Brakel spreekt over bondelingen en inwilligen van het verbond. Zijn boodschap en de warme, pastorale toon spreekt mensen aan, in het verleden en nu. Het is een theologisch boek en À Brakel heeft diep nagedacht over theologische vragen, maar alles opgeschreven voor de gewone man of vrouw. Ook zijn visie op de orde van het heil en de verschillende bekeringswegen zoals hij die beschrijft, trekken de aandacht.

We zien aan de andere kant dat het boek tot de canon van de oudvaders is gaan behoren. Mogelijk geldt: Veel geprezen, weinig gelezen. Dan zou vooral de marketing van uitgevers achter de vele heruitgaven zitten.

Toch mogen we niet vergeten dat er veel getuigenissen van mensen zijn voor wie de ”Redelijke godsdienst” tot grote zegen is geweest voor het geestelijk leven.

Ds. Elshout stuurde mij recent nog een mail van een van oorsprong rooms-katholieke vrouw van in de vijftig. Zij heeft enkele jaren geleden de gereformeerde leer omhelsd en voor haar is het boek van grote betekenis. Ze hoopt dat het een rijke vrucht zal dragen.”

Jongeren

En ook jongeren van nu hebben interesse voor de ”Redelijke godsdienst”, ziet Van de Kamp. „Een student van de TUA, Jasper de Kok, studeerde vorig jaar af op een historisch en homiletisch onderzoek naar de preken van Wilhelmus à Brakel. Zeker de hertaling van Jasper Stam heeft het boek weer zeer toegankelijk gemaakt.”

Sprekers tijdens de gratis toegankelijke, Nederlandstalige conferentie zijn naast Van de Kamp: drs. Jasper J. Stam (de theologische keuzes in het boek), prof. dr. W. van Vlastuin (het verbond bij Brakel), prof. dr. F. A. van Lieburg (de ontvangst van het boek in Nederland), ds. Elshout (de ontvangst in het Engelse taalgebied). Zij nemen na de lezingen deel aan een forumdiscussie.

tua.nl/nl/agenda/brakel