Dr. Hans-Georg Link: Banvloek Luther treft nog steeds zijn aanhangers
De banvloek van Luther treft niet alleen hemzelf maar ook al zijn aanhangers. Het confessionele conflict duurt daarom nog steeds voort zodat de opheffing van de ban „het gebod van het ogenblik” is, zo vindt dr. Hans-Georg Link.
Dr. Link is leider van de Altenberger Ökumenischer Gesprächskreis die zich al jaren inzet voor de opheffing van de excommunicatie van Luther, afgelopen zondag precies 500 jaar geleden.
De gebeurtenissen rond de ban van Luther hebben zich volgens dr. Link in 1521 dramatisch toegespitst, zo licht hij desgevraagd toe. „Rome reageerde op Luthers ideeën met de dreiging van de ban en het verbranden van zijn boeken. De hervormer betaalde Rome met gelijke munt terug door de bandreiging, die hij op 11 oktober 1520 uit Rome kreeg, demonstratief op 10 december in het vuur te gooien, compleet met enkele kerkelijke rechtsboeken. Hij typeerde de paus openlijk als de eind- of antichrist. De paus reageerde daarop met de excommunicatie van Luther als ketter op 3 januari 1521, die hij hoogstpersoonlijk ondertekende. Het jaar 2021 zie ik als een ”kairos” waarin de kerken ten aanzien van de excommunicatie van Luther en zijn verwijt van de paus als antichrist verder moeten komen. Het moet een jaar van verzoening worden.”
Rome zegt dat de excommunicatie van een enkele persoon met de dood is beëindigd.
„Dat klopt formeel voor Luther. Over hem hoeven we ons dus geen zorgen te maken. Maar de excommunicatie van Luther gold ook al zijn aanhangers „voor alle tijden en eeuwig”, zoals staat in de banvloek. De paus wilde met Luther ook de hele reformatorische beweging de kop indrukken. We willen niet zozeer de banvloek als zodanig als wel de langdurige effecten ervan tot op de dag vandaag buiten werking stellen.”
En dan vraagt u ook van de luthersen dat zij de aanduiding van de paus als antichrist afzweren. Dat gebeurde toch al in luthers-katholieke overeenstemmingen?
„Zeker en daar ben ik ook dankbaar voor, maar dat was een zaak van theologen, niet van de kerken. Wie in Duitsland geordineerd wordt, moet de lutherse confessies ondertekenen waarin nog steeds de term antichrist voorkomt. Dat kan echt niet meer als we beseffen dat de pausen zich niet meer boven maar onder het gezag van de Schrift stellen. Luther heeft de sterke term van antichrist gebruikt nadat de paus weigerde om theologisch in te gaan op zijn werken en alleen met veroordelingen kwam zonder argumenten. Hij merkte dat de poten onder zijn stoel werden weggezaagd en de reformatorische beweging sterk groeide. Het conflict werd een machtsspel. De paus leverde Luther en zijn aanhangers over aan de eeuwige verdoemenis, waardoor hij zich volgens Luther boven God stelde. De paus moest dus wel de antichrist zijn.”
U deed een oproep naar de Lutherse Wereldfederatie (LWF) en het Vaticaan. Hebt u al een reactie gehad?
„De oecumene-kardinaal Kurt Koch heeft mij schriftelijk gemeld dat hij de zaak met de paus zal bespreken, die aan mij de hartelijke groeten overbrengt. Dat vereert mij natuurlijk, al vind ik het jammer dat hij tijdens het Angelusgebed afgelopen zondag met geen woord repte over de excommunicatie van Luther. Maar het Vaticaan laat duidelijk meer horen dan de LWF, waarvan ik nog niets heb gehoord. We hopen dat op 25 juni dit jaar, wanneer in Rome een herdenkingsbijeenkomst van Luthers banvloek plaatsvindt en de Augsburgse Confessie wordt herdacht, een beslissend woord publiek wordt gemaakt.”
