Onderzoeksgroep zwarte gaten krijgt opnieuw prestigieuze prijs
De Britse Royal Astronomical Society (RAS) heeft het samenwerkingsverband Event Horizon Telescope (EHT) dat onderzoek doet aan zwarte gatende zogeheten 2021 Group Achievement Award toegekend.
Het EHT-team presenteerde in april 2019 de eerste foto van de schaduw van een zwart gat. Dat maakte de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) zaterdag bekend.
De EHT is een cluster van wereldwijd verbonden telescopen (Very Long Baseline Interferometry, VLBI), die samen een virtuele radiotelescoop vormen met een schoteldiameter ter grootte van de aarde. Door acht radiotelescopen wereldwijd te koppelen bereikte het team een ongekende gevoeligheid en resolutie bij de opname van het superzware zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel M87.
De RAS schrijft in een toelichting: „De afbeelding vormt een belangrijke mijlpaal in menselijke vindingrijkheid en wetenschappelijke inspanning, en opent op ongekende wijze deuren naar nieuw onderzoek aan de fysica van roterende gasschijven rond superzware zwarte gaten. Dit is een van de mooiste voorbeelden van een prestatie die voortkomt uit nauwe samenwerking tussen onderzoekers van over de hele wereld.”
Heino Falcke, hoogleraar astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, en een van de grondleggers van de EHT, is blij met de toekenning. „Op een moment dat de wereld uit elkaar lijkt te vallen is het een belangrijk signaal dat de RAS een wetenschappelijk resultaat erkent waarbij de wereld letterlijk samen moest komen om te bereiken wat onbereikbaar leek, en te zien wat onzichtbaar leek.”
EHT-directeur Huib-Jan van Langevelde, hoogleraar radiosterrenkunde aan de Universiteit Leiden, is „zeer vereerd” met de toekenning. „Het is een inspiratie voor ons team om door te gaan met het leveren van fundamenteel wetenschappelijke resultaten in onderzoek aan zwarte gaten.”
De RAS reikt de Group Achievement Award uit voor buitengewone prestaties door grote consortia in alle deelgebieden van de astronomie. Eerdere winnaars zijn het Planck-team in 2018 en het LIGO-team in 2017.
Het EHS-team dat de eerste foto van een zwart gat maakte, heeft de afgelopen tijd al meer prijzen en eervolle vermeldingen in de wacht gesleept. Eerder won het bijvoorbeeld al de Breakthrough prize, de ”Oscar van de wetenschap”. Ook stond het in de eindejaarslijst van het tijdschrift Time. Verder kreeg het EHT-team de Bruno Rossi-prijs 2020 van de American Astronomical Society.
