Jonathan Pollard keert terug naar Israël
Sinds deze week is Israël een nationale held rijker. Topspion Jonathan Pollard kwam aan in Israël na een lange gevangenisstraf te hebben uitgezeten in de VS.
Woensdagmorgen kuste de 66-jarige Jonathan Pollard de grond op de luchthaven Ben Gurion bij Tel Aviv. Hij zag zijn wens in vervulling gaan, want Pollard was in Israël gearriveerd. De Amerikaanse miljardair Sheldon Adelson had zijn privévliegtuig beschikbaar gesteld om de ex-spion en diens vrouw Esther van New York naar Israël te vliegen.
Premier Netanyahu haalde hem op van het vliegveld. „Nu kun je je leven opnieuw beginnen, in vrijheid en geluk”, zei Netanyahu. „Je bent thuis.” Jonathan Pollard zei dat Israël de toekomst is van het Joodse volk. Hij en zijn vrouw vertrokken vervolgens naar een appartement waar ze veertien dagen in quarantaine blijven in verband met de bestrijding van het coronavirus.
Pollard is in Israël een bekend figuur. Hij was een topspion voor het land totdat hij tegen de lamp liep. In 1984 en 1985 gaf hij als inlichtingenanalist bij de Amerikaanse marine duizenden militaire geheimen door aan de Israëliërs.
Pollard werd geronseld door Mossad-agent Rafi Eitan. Het dagblad Haaretz meldde in 2014 dat die aan Pollard had doorgegeven dat hij de VS onmiddellijk moest verlaten omdat de Amerikanen Pollard aan de tand wilden voelen. Toen hij en zijn toenmalige vrouw Anne na drie dagen naar de Israëlische ambassade gingen in het vertrouwen daar asiel te krijgen, kregen ze van de veiligheidsagenten te horen „zich weg te scheren.” Eitan had daartoe opdracht gegeven. De Amerikaanse FBI wachtte hen buiten de ambassade op.
Op 4 maart 1987 veroordeelde rechter Aubrey Robinson hem tot een levenslange gevangenisstraf, met kans op vervroegde vrijlating na 30 jaar. Anne Pollard kreeg vijf jaar, waarvan ze drieëneenhalf jaar uitzat.
Pollards gevangenschap was een bron van spanning tussen Israël en de VS. Critici zeiden dat zijn straf te zwaar was omdat anderen voor spionage voor bondgenoten lagere straffen kregen. De toenmalige minister van Defensie, Caspar Weinberger, overhandigde de rechter een geheim rapport over de schade die Pollard de VS had berokkend. The Times of Israel schreef in 2015 dat Pollard niet slechts inlichtingen doorgaf maar ook informatie over „bronnen en methoden”. Toch heeft zijn onthulling over de werkwijze niet geleid tot het in gevaar brengen van inlichtingen-agenten: Weinberger liet weten dat Pollard meer loyaal was aan Israël dan aan de VS.
In 2015 werd Pollard onder voorwaarden vrijgelaten. Zijn bewegingsvrijheid was beperkt en hij moest een soort enkelband dragen waarmee hij kon worden gevolgd. In november kreeg Pollard toestemming om naar Israël te gaan. Hij wachtte met vertrek omdat zijn vrouw op dat moment nog chemotherapie onderging.
Wat Pollard gaat doen is niet bekend. The Jerusalem Post meldde dat hij verschillende uitnodigingen zou hebben ontvangen om in de politiek te gaan. Zelf zou hij hebben gezegd zich op andere manieren verdienstelijk te willen maken.
Al werd Pollard door Netanyahu op het vliegveld verwelkomd, zijn ontvangst was bescheiden. Een grote ceremonie zou ook ongepast zijn: de VS zijn Israëls belangrijkste bondgenoten.