Het beschermen van burgers, voorkomen van terrorisme en adequaat handelen na een aanslag. Dat zijn hoofddoelen in het actieplan van de Europese Commissie dat zij woensdag presenteerde om terrorisme in de Europese Unie aan te pakken. Het dagelijks bestuur van de EU ziet voor zichzelf vooral een ondersteunende rol hierin; de lidstaten moeten in dit dossier van interne veiligheid grotendeels zelf het werk doen.

Tijdens de voorbereiding van het plan is gekeken naar de toegevoegde waarde van de EU, stelde Eurocommissaris Ylva Johansson van Binnenlandse Zaken woensdag tijdens een persconferentie. „Het werk om terroristen te bestrijden wordt in de lidstaten gedaan, niet hier in het Berlaymont”, zei ze verwijzend naar het hoofdkantoor van de Commissie.

Er zijn volgens het dagelijks EU-bestuur vijf gebieden waar de lidstaten beter af zijn met Europese samenwerking. Dat gaat om het financieren van betere beveiliging van gebouwen en onderzoek naar bijvoorbeeld radicalisering in gevangenissen, het beschermen van de Europese buitengrenzen, data-analyse, het opschonen van internet en het versnellen van informatie-uitwisseling tussen de lidstaten. Zo ziet de Commissie graag dat Europol, de samenwerkingsdienst tussen nationale politiediensten, meer bevoegdheden krijgt om informatie van een lidstaat te delen met een ander lid.

Waarden

Opvallend genoeg rept de Commissie in haar plannen met geen woord over het opleiden van geestelijken in overeenstemming met de Europese waarden. De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, riep eind november nog op om in de strijd tegen „de ideologie van haat” een Europees instituut op te zetten om imams op te leiden. Later deelden de Europese ministers van Binnenlandse Zaken deels zijn mening door te verklaren dat „godsdienstonderwijs in overeenstemming” moet zijn met de Europese grondrechten en waarden.

De Commissie daarentegen laat zich niet uit over godsdienstonderwijs of een EU-instituut voor geestelijken. Het dagelijks EU-bestuur bevestigt bij navraag dat „religieuze zaken een zaak zijn van de nationale autoriteiten”, zoals beschreven in artikel 17 in het Verdrag betreffende de werking van de EU. Wel ondersteunt de Commissie, in lijn met artikel 17, „initiatieven om de betrokkenheid op religieuze gemeenschappen te bevorderen.”

Een discussie over de Europese interne veiligheid staat vrijdag op de agenda van de 27 EU-leiders, die donderdag en vrijdag in Brussel bijeenkomen. Michel schreef woensdag in zijn uitnodiging aan de leiders dat „de terroristische aanslagen in de afgelopen weken ons voornemen om samen te werken tegen terrorisme, radicalisering en gewelddadig extremisme alleen maar hebben versterkt.”