Aids doet een appèl op onze kerken, betoogde ds. M. A. van den Berg uit Zoetermeer tijdens de opening van het symposium, onder de titel ”Aids, een uitdaging voor de kerk wereldwijd”. Het werd georganiseerd door Prisma, een koepelorganisatie van christelijke zendings- en hulporganisaties.

De predikant, tevens voorzitter van Woord en Daad, sprak over de genezing van de blindgeborene. „Wij zijn geneigd net als de discipelen de schuldvraag te stellen: „Wie heeft er gezondigd, deze, of zijn ouders?” Maar het is niet aan ons om te veroordelen. Kijk wat Jezus antwoordt: „Dit is geschied, opdat de werken Gods in hem zouden geopenbaard worden.””

Ds. Van den Berg refereerde aan een bekende aids-preventiemethode die wordt samengevat met de letters ABC, een afkorting van de Engelse woorden voor onthouding, trouw en condoomgebruik. „Maar voor onze omgang met aids-patiënten moeten we een ander ABC hanteren. De A is dan van Adam, wat wijst op onze afkomst. Geen van ons is onschuldig als het gaat om de problematiek achter aids.”

De B staat volgens ds. Van den Berg voor Baäl. „Dat wijst op de manier waarop onze maatschappij met aids omgaat. Er zijn medicijnen voor aids waarmee we oud kunnen worden, dus de dreiging is weg. Men hoeft zijn zondige levensstijl niet aan te passen. Maar de C wijst op de toevlucht in Christus. Die de blinde niet links liet liggen, maar hem „voorbijgaande” aanzag.”

Het simpelweg verwijzen naar ”eigen schuld” mag nooit het antwoord van de kerk op aids zijn, betoogde ds. C. Greyling uit Zuid-Afrika. „Het is voor een Afrikaanse vrouw vaak geen keuze of ze met iemand het bed deelt of niet. Bijna eenderde van de jonge vrouwen in Zuid-Afrika is slachtoffer van verkrachting.”

Ds. Greyling werkt onder Zuid-Afrikaanse gemeenten om hen te leren omgaan met aids. In het land zijn 4,5 miljoen mensen besmet met HIV, zo’n 10 procent van de bevolking. „En het komt net zo veel voor binnen de kerk als erbuiten.”

Probleem is volgens ds. Greyling het taboe dat er binnen de kerken ligt op HIV-besmetting. „De mensen sterven bij honderden aan aids, maar men durft het woord niet eens uit te spreken, en spreekt van „de ziekte.”

De Zuid-Afrikaan bracht het aids-probleem met behulp van praktijkvoorbeelden dicht bij zijn gehoor, en gaf aan zelf HIV-positief te zijn. „Dankzij de goede medicijnen kan ik ermee leven. Ik zie zoveel mensen sterven die geen toegang tot die middelen hebben. Maar wat een verbazingwekkende genade van God dat ik dan nog leven mag.”

Het belang van openlijk spreken over de ziekte is zeer groot, betoogde ds. Greyling. „Want anders vallen er nog meer doden. Als jij niet weet of je man HIV-positief is, weet je ook niet welk gevaar je loopt.” Hij pleitte er daarom voor het condoom uit de omstreden sfeer te halen. „Er hangt een sfeer omheen van overspel. Maar wij leren dat als een besmette man trouw wil blijven aan zijn echtgenote, het juist belangrijk is om condooms te gebruiken. Anders vallen er nog meer doden.”

Maar het verwijt van stigmatisering geldt niet alleen de Afrikanen, hield ds. Greyling zijn publiek voor. „Want wie van u is er nu niet benieuwd hoe ik het virus heb gekregen? U wilt dat toch wel graag weten, niet? Maar het feit dat ik het kreeg door een bloedtransfusie wil niet zeggen dat ik het meer verdien om te leven dan een ander die de ziekte door seksueel contact kreeg.” De schuldvraag past ons niet, stelde hij. „Wij moeten zijn waar Jezus was: bij de hoeren en tollenaren.”

In het middaggedeelte werd er gediscussieerd, onder meer over de betrokkenheid van de kerken bij aids. Die laat te wensen over, was de teneur. Toch brengen acties voor aids aanmerkelijk meer op dan gebruikelijk, merken organisaties als HGJB en Woord en Daad. Ds. Van den Berg: „Maar zijn de duizenden doden werkelijk onze zorg? Of komt dat omdat we al die aids-weeskinderen zo zielig vinden?”

Aids is wel degelijk een zorg voor de Nederlandse kerk, vonden de aanwezigen. Des te wranger was het voor de symposiumorganisatie dat er slechts een handvol vertegenwoordigers van de kerken aanwezig was, zendingsmensen daargelaten. J. P. Ouwehand van Prisma luidde eerder deze maand al de noodklok over de beperkte belangstelling. „Het leeft niet in onze kerken. Terwijl er wereldwijd 8000 mensen per uur aan sterven.”

Maar hoe moet het probleem dichter bij onze kerkmensen worden gebracht? was gisteren de vraag. Afrika staat immers letterlijk ver van ons bed? Een christenhuisarts bestreed dit. „Een aids-epidemie zou ook onder ons kunnen voorkomen. Ik krijg een doorsnee van de samenleving bij ons in de huisartsenpost, ook kerkbezoekers. Ik zie dat seksueel overdraagbare ziekten net zo goed onder kerkelijke jongeren voorkomen en worden doorgegeven. Niet ons gedrag, maar de kleine besmettingskans zorgt ervoor dat er onder ons geen aids-epidemie heerst.”