„Er staat vast niets nieuws in de NBV”
UTRECHT - ”Piep” zegt de geldautomaat. Alex (28), strak in het pak, pakt de bankbiljetten en stopt ze snel in z’n portemonnee. „De Bijbel? Ja, die ken ik wel. Maar ik lees er niet meer zo veel in. Zo gaat dat, hè? Een nieuwe vertaling? Daar zal vast wel niks nieuws in staan.” Hij lacht slim: „Als ’t een goede vertaling is, tenminste.”
Hoog Catharijne. Winkelhart van Nederland in het hart van Utrecht. Drommen mensen stuwen door de brede gangen. Iedereen lijkt haast te hebben. Steeds weer nieuwe gezichten, andere mensen. De een lacht, de ander belt, de derde zwijgt. Mensen, mensen, mensen. Roltrappen, gangen, winkels vol. Eén woord is er maar dat dit mensengewriemel kan omschrijven: dit is de schare.Bij een bloemenwinkel staat een oudere dame. Kort, grijs haar. Ze kijkt bijna angstig. Dat ze aangesproken wordt in dit grote winkelcentrum geeft haar duidelijk een onbehaaglijk gevoel. Heeft ze gehoord van de NBV? „Nee, meneer.” Heeft ze een Bijbel? „Nee, meneer.” Kent ze de Bijbel? „Nee, meneer.”
Tegen een pilaar hangt een groepje jongeren. Medelanders. Allochtoon, zoals het in het jargon heet. Twee jongens en twee meisjes. De dames snuffelen in het buiten de deur staande kledingrek van een modewinkel; de jongens praten en roken een sigaretje. Het Nederlands beheersen ze perfect. „De NBV? Nooit van gehoord.” Maar van de Bijbel weten ze wel. „Natuurlijk”, klinkt het in stereo. De ene -klein, glimmende zwarte krullen, koolzwarte ogen, gebleekt spijkerjack, gebleekte spijkerbroek, hippe schoenen- komt een stapje dichterbij voor hij gaat vertellen wat hij allemaal van de Bijbel weet. Wat erin staat? Triomfantelijk klinkt het: „Gij zult niet stelen!”
Mohammed (18) is moslim, maar de Bijbel en de koran zeggen volgens hem precies hetzelfde. „Het gaat over hetzelfde. Je moet goed leven.” Een nieuwe vertaling van de koran? „Waarom, meneer? De koran kun je niet vertalen. Die is van God, die is goed.” Maar hoe zit het dan met de Nederlandse vertaling van de koran? „Die is goed, gewoon goed. Klaar.”
Bijbel, koran of Nieuwe Bijbelvertaling - voor Jet (42) zijn de koopjes in het kledingrek nu even belangrijker. In haar linkerhand heeft ze een shaggie en met haar rechterhand keurt ze de stof van een truitje. Geblondeerde haren, zonnebankbruin gezicht, aardige helblauwe ogen. In haar neus heeft ze een glimmende piercing. „Ik weet er eerlijk niks van, van de Bijbel. Nee, van de NBV heb ik nog nooit gehoord. Maar ik doe er dan ook niet veel aan, hoor, aan het geloof. Niks eigenlijk. Ja, vroeger wel, maar dat is over. Maar succes ermee, hè?”
De toiletjuffrouws in het mooiste openbaar toilet van Nederland -toegangsprijs 50 euro- cent!-, op de grens van Hoog Catharijne en de NS-stationshal, hebben ook niet veel met de Bijbel. Henny, die op een kalender haar werkrooster aan het invullen is, is rooms-katholiek opgevoed. „In de kerk hoorde je wel van de Bijbel en zo, maar ik doe er niks meer mee.”
Haar collega is druk in de weer de koffiekopjes te vullen die ze onder een Senseo-apparaat heeft gezet. Zij heeft helemaal niks met de Bijbel, blijkt uit het schudden van haar hoofd. Pas als de leeftijd van Henny gevraagd wordt, gaan haar lippen van elkaar. „52 ben je, géén 53.” „O ja, dat scheelt weer een jaar”, meent Henny, die toch echt dacht dat ze al 53 was.
Stein (18) staat met z’n collega achter de balie van de Sap Express. Hij is druk bezig met het schillen van kiwi’s. Die worden dan straks in de machine vermalen tot kiwisap. Gezond. Natuurlijk wil hij een praatje maken. „De Bijbel?” Hij schudt z’n blonde krullen. „Nee, m’n ouders zijn ermee opgehouden om te geloven. Vroeger deden ze dat wel, maar dat was vroeger.” Onverdroten schilt hij verder. „Ik sluit trouwens helemaal niet uit dat ik onderhand best nog wel interesse krijg in de Bijbel. Dat zou heel best kunnen. Maar nu niet. Er zijn nu andere dingen waar ik druk mee ben.”
Bij het stiltecentrum van Pax Christi, in een zijgang van het winkelcentrum, is het wel rustiger dan elders, maar niet stil. Maar dat kan ook niet, als je pal naast een stiltecentrum een telefooncel neerzet. Zeidhi (53) hangt net de hoorn op de haak. Hoewel hij al sinds 1975 in Nederland is en trots meldt dat hij de Nederlandse nationaliteit heeft, heeft hij moeite om goed Nederlands te spreken. Over de Bijbel wil hij best wat zeggen. Zelf is hij moslim en leest hij alleen de koran. Maar toch weet hij zeker dat beide boeken hetzelfde bedoelen. Hij wijst met zijn vinger: „Tussen mij en jou maar één verschil. Jij hebt andere vader en moeder dan mij. Verder alles hetzelfde. Bijbel en koran ook hetzelfde. Belangrijk is dat jij en ik een leven krijgen na het leven.”
Hij zoekt naar woorden om uit te leggen wat hij bedoelt. „Kern is dat jij goed leeft. Dat ik goed leef. Net als bij een baas krijg jij eerst een tijdelijk contract. Wanneer jij goed bent, jij krijgt vast contract. Zo God ook.” Hij wijst omhoog. „Jij niet goed gedaan? Dan klaar. Jij wel goed gedaan? Dan krijg jij nieuw leven.”
Enkele tientallen meters verderop hapt een vrouw gretig in een broodje gezond terwijl ze ondertussen de prijskaartjes van de schoenen in de etalage bestudeert. De Bijbel kent ze zeker wel. Ze knikt enthousiast. Praten lukt niet, het broodje zit in de weg. Even wat vegen, dan gaat het beter. Brigit (42) leest zeer regelmatig in de Bijbel. „Ik ben helemaal verknocht aan de vertaling van 1951 en heb dus niet zoveel behoefte aan iets nieuws. Ben er ook een beetje bang voor, eerlijk gezegd. Als ze het mooie, het gedragene maar niet wegvertaald hebben. Nee, ik ga hem echt niet op stel en sprong kopen.”
In de Statenbijbel leest ze niet. „Die vind ik te ingewikkeld. Nee, ik hou het bij de NBG-vertaling. Die is prima. Maar begrijpt u me goed: ik heb geen enkel argument om tegen de NBV te zijn. Dan moet ik hem eerst zien.”
Op woensdag 27 oktober verschijnt de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV). Vooruitlopend daarop vragen we op vijf grote locaties aan voorbijgangers naar hun mening, over bijbelbezit, over bijbellezen, over bijbelvertaling. Vandaag deel 5: Hoog Catharijne te Utrecht. Dinsdag het laatste deel: de Coolsingel te Rotterdam.