Amerikaanse militairen zijn er al in Duitsland sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ging het tijdens de Koude Oorlog om in totaal 80.000 militairen met de Stars and Stripes op hun mouw, anno 2020 heeft de Amerikaanse krijgsmacht volgens eigen opgave nog 34.500 soldaten in Duitsland. Ze zijn vooral te vinden op en rond de luchtmachtbasis Ramstein. Duitsland fungeert als logistieke schakel voor de Amerikanen richting het Midden-Oosten.

President Trump bevestigde deze week de geruchten dat hij de Amerikaanse troepenmacht wil beperken tot 25.000 militairen. Trump verplaatst de militairen omdat Duitsland zich volgens hem niet houdt aan afspraken binnen de NAVO over de uitgaven voor defensie. Tijdens een NAVO-top in Wales in 2014 spraken alle lidstaten af om uiterlijk in 2024 2 procent van het nationaal inkomen uit te geven aan defensie. Veel landen halen dat niet. Duitsland heeft het piketpaaltje achteruit geschoven naar 2031.

Minister Ank Bijleveld van Defensie liet onlangs in de Tweede Kamer weten de opgave door te schuiven naar een volgend kabinet. „Deze kabinetsperiode lukt het niet.” Binnen de NAVO behoort Nederland in 2024 (met Italië en de rest van de Benelux) bij de vier landen die relatief het minst bijdragen.

Dreigement

Een troevende Trump zette eerder de ‘wanbetalers’ binnen de NAVO op hun nummer, zoals tijdens een top in Brussel. Van zijn dreigement om uit de NAVO te stappen en zo het militaire bondgenootschap op te blazen, wordt echter weinig meer vernomen. Overigens is hij niet de eerste president die Amerikanen terughaalt. Zo werd in juni 2010 de 1st Armored Division van Duitsland naar Fort Bliss in Texas verplaatst.

Wat als de Amerikaanse president ook Nederland onder de loep neemt? Er zijn hier ongeveer 400 Amerikaanse militairen gestationeerd, peanuts vergeleken met Duitsland, Italië (12.000) en het Verenigd Koninkrijk (9000). Ze werken op het regionale NAVO-hoofdkwartier in Brunssum, verscholen in het heuvellandschap van Zuid-Limburg.

Maar het zijn niet de enige Yankees in Nederland. Het is een publiek geheim dat op de Vliegbasis Volkel Amerikaanse kernwapens liggen opgeslagen. Het zijn er 22, veilig opgeborgen in ondergrondse kluizen. Officiële mededelingen worden daarover nooit gedaan, maar oud-premier Lubbers gaf het in juni 2013 in een tv-programma volmondig toe. „Ik heb nooit gedacht dat die malle dingen daar nog zouden zijn, want volgens mij is dat absoluut zinloos.” Feit is dat een Amerikaanse bewakingseenheid op een afgescheiden deel van de Vliegbasis Volkel op de kernwapens ‘past’. De atoombommen passen onder de F-16’s en F-35’s van de Koninklijke Luchtmacht.

Urgentie

Het Amerikaanse besluit om militairen terug te trekken uit Duitsland is relevant voor de hele NAVO en staat daarom vandaag en morgen op de agenda van overleg van de defensieministers van de lidstaten, zo liet NAVO-baas Stoltenberg weten.

Rob de Wijk van het Centrum voor Strategische Studies stelt dat de Verenigde Staten zich een onbetrouwbare NAVO-partner tonen. Hij vindt dat Europa de handen ineen moet slaan. „Aan de VS hebben we niets, en China en Rusland maken gebruik van onze zwakte.” Oud-diplomaat Johannes Vervloed is het daar niet mee eens. „Duitsland, Nederland en andere NAVO-lidstaten zijn onbetrouwbaar. Wij betalen onze contributie niet. Wij weigeren voor onze veiligheid te betalen.”