„Annexatieplan” Israël blijft kerken bezighouden
De voorgenomen „annexatie” van de Westelijke Jordaanoever door Israël per 1 juli laat de kerken in Nederland nog steeds niet onberoerd. Over de brief van de Raad van Kerken aan minister Blok is door de raad vergaderd, maar of de rust definitief is weergekeerd, is onzeker.
Waar gaat het om? Israël is van plan om een stukje van de ‘Westbank’ onder Israëlisch bestuur te plaatsen. Dat is tegen het zere been van de internationale politiek. Dit gebied (volgens de Bijbelse benaming Judea en Samaria) is ongeveer het meest omstreden stukje aarde ter wereld.
Op 8 mei stuurde de Wereldraad van Kerken (WCC), samen met de Raad van Kerken in het Midden-Oosten (MECC), een brief naar de Europese ministers van Buitenlandse Zaken. Daarin werd een dringend appel gedaan om protest aan te tekenen tegen annexatie van Palestijnse gebieden door Israël. De Nederlandse Raad van Kerken ondersteunde dit appel en heeft de brief nog eens extra onder de aandacht gebracht van minister Blok en de vaste kamercommissie van Buitenlandse Zaken.
Stichting Christenen voor Israël nam op 2 juni „met grote ontsteltenis” kennis van deze actie van de Raad van Kerken, met name het feit dat de raad oproept tot economische sancties tegen Israël. Zij spreekt van „selectieve verontwaardiging” omdat de raad nooit eerder de Nederlandse overheid aansprak om politieke druk uit te oefenen op enig land ter wereld en op te roepen tot sancties tegen dat land.
De stichting is bang dat hier een theologie aan ten grondslag ligt waarin de blijvende plaats van Israël in de heilsgeschiedenis wordt miskend en ontkend. „Het zou de kerken sieren als ze wat meer besef zouden tonen van de uiterst moeilijke omstandigheden waarin Israël en het Joodse volk zich bevinden, in een omgeving waarin de vernietiging van Israël alom wordt gepredikt.”
De Raad van Kerken benadrukt in een reactie hierop op dat de „annexatie” een schending is van het internationaal recht en, zo wordt gevreesd, het einde zou betekenen van de tweestatenoplossing waarvoor de internationale gemeenschap zich keer op keer heeft uitgesproken. De raad bestrijdt dat de brief tevens zou oproepen het associatieverdrag met Israël op te schorten. Zij weet zich diep verbonden met het Joodse volk als „volk van het verbond” en erkent zijn unieke positie in de heilsgeschiedenis. Ook daarom hechten de kerken aan goede relaties tussen Nederland en Israël.
Het leek erop dat de raad de brief namens alle lidkerken stuurde, maar de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten gaven in een verklaring aan „onaangenaam verrast” te zijn door de brief. Ook de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten nam afstand.
Te overhaast
Woensdag belegde de Raad van Kerken een besloten vergadering over deze kwestie. „Er is open en eerlijk met elkaar teruggeblikt”, zegt Geert van Dartel, voorzitter van de raad. „De steunbetuiging aan de brief van de Wereldraad heeft niet de instemming van alle lidkerken. Hier hebben wij als moderamen onzorgvuldig en te overhaast gehandeld. Dat betreur ik en neem ik voor mijn verantwoording. Maar misschien moet de belangrijkste conclusie zijn –hoewel ik graag anders zou willen– dat de raad ook niet in staat is om over deze zo gevoelige kwestie vanuit een consensus namens alle lidkerken en geassocieerde leden van de raad te spreken en moeten wij dat verder maar overlaten aan de afzonderlijke kerken.”
Ds. Frank Heikoop, voorzitter van Christenen voor Israël, is dankbaar dat de zorgen van de vele honderden kerkmensen serieus worden genomen door de raad, de PKN en de overige lidkerken. „We zijn blij dat de raad dit nu inziet. Het logische gevolg zou moeten zijn dat ze na deze grote fout hun verantwoordelijkheid nemen, door de brief aan minister Blok in te trekken. Dat is helaas tot op heden nog niet gebeurd. De lidkerken zouden de raad hierop moeten aanspreken. De roeping van de kerk is om vanuit Gods Woord te spreken, en om vanuit diepe Bijbelse verbondenheid te getuigen van Gods grote trouw. Om naast het Joodse volk te staan, en tegen hen te mogen zeggen: uw volk is mijn volk, en uw God is mijn God.”
PKN: Passage van Wereldraad over sancties brug te ver
De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) vindt de passage in de brief van de Wereldraad van Kerken over de mogelijke politieke sancties tegen Israël „een stap te ver”, stelde zij woensdag in een verklaring. De PKN benadrukt in lijn met het verleden de onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël, de oecumenische roeping om eenheid, gemeenschap en samenwerking te zoeken met Palestijnse christenen en de diaconale roeping om op te komen voor vrede en gerechtigheid voor iedereen. „Deze roepingen kunnen niet los van elkaar gezien worden. Zij staan naast elkaar, ook al schuren zij geregeld tegen elkaar aan.”
Tegelijkertijd is het duidelijk dat de politieke realiteit door alles heen loopt. „Bewust mengt de Protestantse Kerk zich niet in de interne politiek van Israël, maar zoekt zij verbinding en samenwerking met Joodse partners en Palestijnse christenen. Als kerk weten we ons geroepen om stem te geven aan wie geen stem geeft.”
Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond (GB) neemt op de website van de GB publiek afstand van de Raad van Kerken. „Is dít het signaal dat de Raad 75 jaar na het einde van de Holocaust wil afgeven?” De Bond erkent dat aan beide kanten, Israël en de Palestijnen, fouten zijn gemaakt. Toch: „Het gaat in de weg van God met Israël om een heilig volk, apart gezet om Zijn Naam te dragen, om gerechtigheid te doen. Zo zal het tot zegen voor de volken zijn. Wie Joodse leiders ontmoet, mag hen wijzen op deze roeping. Als kerk blijven we bewogen met het lijden van het Palestijnse volk.”
