De Canadese premier Justin Trudeau was dinsdag oprecht verlegen met de situatie in zijn buurland. Toen een verslaggever hem naar zijn reactie op het optreden van de Amerikaanse president Donald Trump tegen Amerikaanse betogers vroeg, viel hij letterlijk stil. Maar liefst 21 pijnlijke seconden – voor het oog van de camera.

Hij opende tot twee keer toe zijn mond, bracht wat onverstaanbare geluiden uit en beperkte zich ten slotte tot een enkele zin: „We kijken allemaal met afschuw en ontsteltenis naar wat er in de Verenigde Staten gebeurt.”

Dat was geen antwoord op de vraag. Het was echter wel een beschaafde reactie die het ongemak en het ongeloof weerspiegelde waarmee Trudeau –en veel Canadezen met hem– naar de ontwikkelingen in de VS kijken.

Er waren landen die heel wat minder meelevend uit de hoek kwamen. Kremlinwoordvoerder Dimitri Peskov haastte zich deze week tegenover staatspersbureau TASS te verklaren dat de Verenigde Staten er in vergelijking met Rusland bar slecht vanaf komen als het gaat om politiegeweld. „Gelukkig komen de dingen die in Amerika gebeuren in Rusland niet voor.”

De Russische senator Aleksei Pusjkov ging op Twitter nog een stapje verder. De invloed van Amerika brokkelt af, analyseerde hij. De VS hebben zich uit Afghanistan en Syrië teruggetrokken en zijn niet in staat Europa te helpen in de strijd tegen corona. Washington is in plaats daarvan bezig met een „hysterische tirade” tegen China en dreigt nu ten onder te gaan aan „interne verdeeldheid en rassenrebellie.”

Iraanse staatsmedia waren er als de kippen bij om de woorden van Pusjkov breed uit te meten en daaraan toe te voegen dat ze volledig in lijn waren met de inzichten die Teheran er zelf ook op na houdt. De Iraanse Revolutionaire Garde zag haar kans eveneens schoon en verklaarde in gloedvolle woorden dat ze „sterker is dan ooit en weerstand biedt tegen de faraonische en dictatoriale terrorist Amerika.”

Turkije, in naam een NAVO-bondgenoot van de Verenigde Staten, was er ook niet vies van om de Amerikanen een paar observaties mee te geven. Staatsomroep TRT plaatste een opiniestuk op haar homepage waarin Amerikaanse ‘witte’ ondernemingen ervan werden beschuldigd zwarte gemeenschappen jarenlang te hebben „leeggeroofd.” De plundering van winkels door relschoppers tijdens de recente onlusten zou dus niet meer dan een normale vorm van ‘verzet’ zijn.

Het is altijd een beetje merkwaardig dat landen die het zelf allerminst nauw nemen met het respecteren van mensenrechten doorgaans op de voorste rij zitten om het overheidsoptreden in gevestigde democratieën te bekritiseren. De manier waarop Iran in 2009 –en ook recent nog– opstanden tegen een verstikkend regime neersloeg, ging alle perken te buiten. En de wijze waarop Turkije en Rusland met politieke tegenstanders omgaan, heeft al menig kritisch rapport gevuld.

Washington zal dus ook niet per se wakker liggen van deze commentaren. Tegelijkertijd hebben de Verenigde Staten een naam hoog te houden als het om het respecteren van mensenrechten en het handhaven van de rechtsstaat gaat.