Boodschappen laten liggen of betalen voor een ander
Het fenomeen ‘uitgestelde koffie’, waarbij een klant extra betaalt zodat een minderbedeelde een gratis bakje heeft, is al aardig ingeburgerd. Als het aan de Leeuwarder winkel Jouw Dagelijkse Kost ligt, wordt ‘uitgestelde boodschappen’ net zo gewoon.
Wie bij deze supermarkt in de Nieuwe Oosterstraat, die duurzamer consumeren propageert, zijn inkopen doet, kan het aankoopbedrag naar boven laten afronden. Van dat geld betalen winkeleigenaren Monique van Etten-Uithof en haar man Ronny Uithof boodschappen voor de voedselbank of voor een vaste klant met een smalle beurs. Ook kunnen klanten een boodschap wel afrekenen maar laten staan voor een ander.
Van Etten: „Ons doel is om binnen nu en zeven jaar lokale en duurzame boodschappen binnen handbereik voor elk gezin te hebben. Voor mensen met de laagste inkomens is het lastig om goede en gezonde boodschappen te kunnen doen, laat staan dat ze alles lokaal en duurzaam kunnen inkopen. Met uitgestelde boodschappen brengen we de mensen met de hoogste en de laagste inkomens dichter bij elkaar.”
Het plan werd geboren tijdens het Leeuwarder project Fair Saturday, een reactie op het consumentisme van Black Friday. „We hadden op die dag naast de kassa een rek staan waarin mensen boodschappen konden doneren voor mensen met een smalle beurs. Dat sloeg zo aan dat we rond Kerst flyers met het idee aan klanten hebben uitgedeeld en het nu permanent doen.”
Discreet
In iets meer dan een maand is er voor zo’n honderd euro aan boodschappen gedoneerd. „De helft geven we weg aan de voedselbank en de rest gaat naar klanten van wie we weten dat ze wel eens wat extra’s kunnen gebruiken. Dat gaat wel discreet, hoor. Als iemand een pak pasta wil afrekenen, zeg ik „er ligt nog zo’n pak in het uitgestelde boodschappenrekje.””
Aan de basis van de supermarkt ligt een pop-up winkel waarin het echtpaar in de zomer van 2018 tijdens de eerste Friese Streekweek begon met de verkoop van streekproducten. Sinds oktober vorig jaar runnen ze aan de Nieuwe Oosterstraat een vaste supermarkt waarin lokale duurzame producten worden verkocht.
VanEtten is niet bang dat ze met dit initiatief het idee bevestigt dat duurzaam duurder is. „Onze producten vergelijken met producten uit een doorsnee supermarkt is appels met peren vergelijken. De gedachte achter onze winkel is dat we duurzamer gaan consumeren.
Niet alleen onze groenten, maar ook alle andere producten als wasmiddelen, wijn en vlees komen uit de regio. En de voedingswaarde voor het voedsel dat we verkopen, ligt hoger dan in de supermarkten.”
Anders dan de supermarkten is het aanbod seizoensgebonden, dus veel wisselvalliger. „Zeker in de wintermaanden is het groente- en fruitaanbod beperkt. We hebben nu vooral kolen, knolselderij en spruitjes.”
Kooklessen
Naast het runnen van de supermarkt proberen ze ook op andere manieren mensen te leren duurzamer te gaan consumeren. „We geven kooklessen over seizoensgebonden eten, cursussen over voedselbewerking als fermenteren en lezingen over voedsel en duurzamer leven. Zo komt Anja Haga vertellen over haar streven naar een plasticvrij leven.”
Het echtpaar kan nog niet leven van de winkel, maar uit het eerste kwartaal putten ze moed. „Het is gegaan zoals we hadden gehoopt. De omzet laat een groei zien en ons concept begin bekendheid te krijgen. En ons doel is dat mensen tussen nu en zeven jaar net zo gemakkelijk duurzame, lokale boodschappen kunnen kopen als ze nu gewend zijn in de gewone supermarkt.”