Het Spaanse hooggerechtshof heeft de rechten van de Catalaanse separatistenleider Oriol Junqueras geschonden. Dat blijkt uit het vonnis dat het Europese Hof van Justitie in Luxemburg donderdag bekendmaakte.

Junqueras geniet volgens de Europese rechters onschendbaarheid als Europarlementariër sinds zijn verkiezing in mei van dit jaar. Desondanks veroordeelde het Spaanse hof hem in oktober tot 13 jaar gevangenisstraf. Dat gebeurde zonder vooraf de vereiste toestemming te vragen aan het Europees Parlement (EP). Ook mocht Junqueras in juni –op dat moment zat hij in voorarrest– de gevangenis niet verlaten om op de grondwet te zweren en naar het EP af te reizen. Onterecht, blijkt nu.

Het vonnis betekent een stevige opdoffer voor de Spaanse justitie. De gevolgen ervan zijn mogelijk verstrekkend. Niet alleen voor Junqueras, maar ook voor de voormalige premier van Catalonië Carles Puigdemont en diens ex-minister Toni Comin. Eerder weigerden de Duitse en de Belgische justitie hen uit te leveren aan Spanje voor rebellie, onder meer omdat zij geen geweld hadden gebruikt bij hun poging om in oktober 2017 Catalonië af te scheiden van Spanje.

Volgens hoogleraren Javier Perez Royo en Jordi Nieva betekent de uitspraak dat het proces van het Spaanse hooggerechtshof tegen Junqueras ongeldig is. Hij zou daarom meteen vrijgelaten moeten worden.

De kans dat Junqueras snel op vrije voeten komt, is echter zo goed als nul. Het openbaar ministerie in Madrid (OM) heeft in een woedende reactie een „onmiddellijk ambtsverbod” tegen Junqueras geëist. Daarmee wil het OM zijn parlementaire onschendbaarheid zo snel mogelijk opheffen.

Voor twee Catalaanse leiders in het buitenland heeft het vonnis van het Europese hof al onmiddellijke gevolgen gehad. Carles Puigdemont en Toni Comin, die sinds eind oktober 2017 in ballingschap in België wonen, werden in mei ook gekozen als lid van het Europarlement. Maar tot nu toe mochten zij op aandringen van Spanje dit parlement niet betreden. Spanje hield vol dat Puigdemont en Comin geen Europarlementariër konden zijn omdat zij niet naar Madrid waren gereisd om op de Spaanse grondwet te zweren.

Deze aanvullende eis van Spanje is echter ongeldig, zegt het hof in Luxemburg. De status van Europarlementariër verkrijg je op het moment dat de verkiezingsuitslag wordt gepubliceerd. Het Europarlement hief donderdag het verbod tegen Puigdemont en Comin op.

De Spaanse justitie zag de bui kennelijk al hangen. Twee uur na de uitspraak van Luxemburg maakte het hof in Barcelona de veroordeling bekend van de Catalaanse premier Quim Torra. Hij mag anderhalf jaar geen publiek ambt uitoefenen omdat hij een spandoek voor vrijheid van politieke gevangenen niet op tijd verwijderde van een regeringsgebouw. Het vonnis is echter nog niet defintief.