De Novemberrevolutie van 1918, de Hitlerputsch in 1923, de Rijkskristalnacht in 1938, de Val van de Berlijnse Muur in 1989: alle hadden ze plaats op 9 november. Toeval? Wat de Duitse journalist Wolfgang Brenner betreft niet. Van zijn hand zag dit jaar het boek ”Das deutsche Datum – Der neunte November” (uitg. Herder) het licht.

Brenner is niet de eerste die aandacht vraagt voor „de Duitse datum.” Internet-encyclopedie Wikipedia bijvoorbeeld wijdt ook een pagina aan „9 november –”Schicksaltag”– in de Duitse geschiedenis.” Volgens Brenner houden de verschillende „Duitse 9/11”’s echter nadrukkelijk verband met elkaar. „De negende november reageert op de negende november.”

Een voor een gaat hij de gebeurtenissen na. Op 9 november 1918 bereikte de Novemberrevolutie haar hoogtepunt. Keizer Wilhelm II werd afgezet en de Duitse Republiek, de eerste Duitse parlementaire democratie, werd uitgeroepen. Overigens legt Brenner hier ook een verband met 9 november 1848, toen in Brigittenau (Wenen) de Duitse democratische politicus Robert Blum werd vermoord, „waarmee het einde van alle republikeinse dromen in Europa ingeleid werd.”

Twee dagen na het uitroepen van de Weimarrepubliek, op 11 november 1918, kwam er een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Het Verdrag van Versailles dat in juni 1919 volgde, eiste van Duitsland torenhoge herstelbetalingen. Dat Adolf Hitler uitgerekend op 9 november 1923 in München een (mislukte) greep naar de macht deed, had hier alles mee te maken, aldus Brenner. De verantwoordelijken voor de Novemberrevolutie –„Joden”– waren er in zijn ogen de schuld van dat Duitsland zó vernederd werd.

Vijftien jaar later volgde de Rijkskristalnacht, zoals de nacht van 9 op 10 november 1938 bekendstaat. Langzaam maar zeker werd glashelder wat Hitler met de Joden voorhad: hun totale uitroeiing. Op een expositie in Berlijn in 2017 werd hier trouwens nóg een lijntje gelegd: tussen de brandende synagogen tijdens de Reichskristallnacht en Luthers geboortedag: 10 november 1483.

Aan de vooravond van 9 november 1939 pleegde meubelmaker Georg Elser in de Bürgerbräukeller in München een aanslag op Hitler. Elsers bom ontplofte om 21.20 uur. Alleen: Hitler en zijn gevolg hadden nét dertien minuten eerder de zaal verlaten. Brenner: „Een fatale streek van de geschiedenis. Zou de wereldgeschiedenis anders met minder leed zijn verlopen?”

In 1989 had vooralsnog de laatste ”9/11” plaats: de Val van de Berlijnse Muur – nu dertig jaar geleden. Brenner: „De heel Duitsland omvattende democratische visie van 1918 is pas met de Val van de Muur realiteit geworden: op 9 november 1989.”