Natuurlijk wist ik nog dat ik ergens aan het begin van mijn journalistieke loopbaan een groot artikel had geschreven over wat toen nog het broeikaseffect heette. De details waren me echter ontschoten en ik dacht er ook pas weer aan toen de jonge Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg ten tonele verscheen en haar beschuldigende vinger richtte op mijn generatie en die van mijn ouders.

Directe aanleiding om op zoek te gaan naar die bewuste reportage is een hoofdstuk uit mijn nieuwe boek dat in het voorjaar moet verschijnen op het moment dat ik zelf eindelijk hypotheekvrij ben.

Wie spaarzaam leeft, weinig autokilometers maakt en nooit in een vliegtuig stapt heeft automatisch een kleinere ecologische voetafdruk. In mijn nieuwe boek noem ik dat ”leven zonder hypotheek op de aarde.”

Deskundigen

Sneller dan gedacht trof ik het artikel aan in een stapel kranten en tijdschriften van een halve meter hoog. Nu weet ik dat het verscheen op 10 december 1988, binnenkort alweer een duizelingwekkende 31 jaar geleden. Ik zag ook dat ik bij de voorbereiding niet over één nacht ijs was gegaan, want in het verhaal komen deskundigen aan het woord van het RIVM, het KNMI, het Waterloopkundig Laboratorium en Rijkswaterstaat.

In het artikel is veel aandacht voor een mogelijke stijging van de zeespiegel. Om die reden reisde ik destijds ook naar Ameland, waar door kustafslag al eens een hotel door de golven was verzwolgen. Bij het KNMI verwachtte men een stijging van 80 centimeter in 2050. De Waddenzee zou op termijn zijn unieke karakter verliezen en de kans op een ramp zoals die in 1953 zou fors toenemen.

Merkwaardig genoeg is dit verhaal van drie decennia oud misschien wel het meest actuele en tijdloze dat ik ooit schreef. Alle deskundigen die ik toen sprak zijn allang met pensioen, maar hun woorden resoneren nog steeds in het nieuws. Zo spraken ze over een temperatuurstijging van twee tot vier graden, orkanen die zouden toenemen in kracht en frequentie en problemen met oogsten door hitte en droogte.

Motiveren

Volgens hen was er nog tijd om het probleem aan te pakken, maar dat zou voortvarend moeten gebeuren. In 1988 was het broeikaseffect nog een theorie waarvan de gevolgen niet zichtbaar of voelbaar waren. Dat maakte het lastig om mensen te motiveren, maar was tegelijk een geluk, want –aldus het RIVM– „zodra je er als iets van gaat merken, zit je al flink in de problemen.”

Afgelopen weekend las ik in de krant dat er de afgelopen drie decennia, sinds het verschijnen van dat artikel, meer CO2 de atmosfeer in is gepompt dan in de hele periode daarvoor. Of dat getal exact klopt durf ik niet te zeggen, maar het is een moedeloos makende vaststelling.

Het is alsof je eindelijk eens je hypotheekpapieren erbij pakt, beseft dat je in de problemen komt wanneer je niets aflost en vervolgens besluit om met geleend geld nog eens flink te gaan uitbreiden en verbouwen.

De auteur is publicist. Reageren? hormann@refdag.nl