„Het VK is onze derde afzetmarkt, na Duitsland en Italië. Dan praat ik over 20 tot 25 procent van onze omzet”, zegt oprichter en directeur Teun van der Lee (67).

Zijn bedrijf is met een jaaromzet van 54 miljoen euro een van de grootste visverwerkers in Urk. Noordzeevis als schol en tong maar ook een groeiende hoeveelheid geïmporteerde vis uit Azië wordt er gefileerd, deels gepaneerd en voorgebakken en vervolgens ingevroren. Het bedrijf beschikt over opslagcapaciteit voor 2500 pallets, wat neerkomt op zo’n 1400 ton product. „We hebben altijd voor vier maanden handelsvoorraad”, zegt Van der Lee. Een nieuwe vrieshal die ruimte biedt aan nog eens 3500 pallets, is in aanbouw.

Van der Lee begon in de jaren 70 met het fileren en verkopen van vis. Hij reed destijds zelf met een vrachtwagen naar Engeland om zijn waar te slijten. „Met de taal kon ik me redden. Toen ons bedrijf groeide, heb ik mensen aangenomen die meer talen beheersen. Maar de Britse markt is nog altijd belangrijk voor ons.”

Het Urker bedrijf exporteert vooral Noordzeeschol naar het VK. „Engelsen houden van schol. Die ligt in elke supermarkt. Maar voor de aanvoer zijn ze van import afhankelijk, vooral uit Nederland. Het VK heeft zelf maar weinig vissers die schol vangen. Ik denk dat wij ons product na de brexit nog prima kwijt kunnen.”

Inklaren

Als het VK straks de status van derde land (land buiten de EU) krijgt, moet een bedrijf dat goederen naar het VK uitvoert, aangifte doen bij de Nederlandse douane. Aan Britse kant worden de producten ingeklaard, wat betekent dat de douane daar bepaalt of die aan de wettelijke specificaties voldoen en of er invoerrechten voor betaald moeten worden.

Volgens Van der Lee wordt steeksproefsgewijs gecontroleerd of de inhoud van een vrachtwagen overeenkomt met wat er is opgegeven. „Ik weet van vroeger dat als je uitgeloot werd, je auto helemaal leeg ging. Die pech had je maar zelden.” Met invoerrechten zal het ook wel meevallen, denkt hij. „Op een lijst die ik heb gezien, staan vlees en zuivel wel maar vis niet. Dat geeft al aan dat ze geen eigen producenten hoeven te beschermen.”

Afhankelijk van de bestemming in het VK gaan de vrachtwagens met vis op de veerboot in Rotterdam, Hoek van Holland, Vlissingen of IJmuiden, of via de Kanaaltunnel. Bang voor een chaos met lange rijen wachtende vrachtwagens bij de veerboten als het VK zonder deal uit de EU stapt, is Van der Lee niet. „De media kloppen het te veel op.”

Maar ondernemersorganisaties waarschuwen toch niet voor niets dat exporterende bedrijven zich goed moeten voorbereiden? Van der Lee: „Natuurlijk moeten we onze zaken op orde hebben. Maar de handel van vandaag kun je niet vergelijken met die van 45 jaar geleden. Toen ging alles op papier. Internet was er niet, zelfs nog geen telefax. Voordat het VK bij Europa kwam moesten we vijf of zes verschillende documenten aan de chauffeurs meegeven, anders kwamen ze de grens niet over. Tegenwoordig kunnen we alles digitaal versturen. Dat scheelt enorm.”

Van der Lee Seafish heeft ervaring met export naar landen buiten de EU, zoals de Verenigde Staten en Zuid-Korea. „Het regelwerk laten we aan onze agenten over. Zo zal het straks ook met de handel naar het VK gaan: wij geven aan onze transporteur door welke producten hij moet laden, sturen digitaal de documentatie door en dan hebben we er verder geen omkijken meer naar.”

Intussen rekent hij erop dat er een overgangsperiode zal komen, ook bij een harde brexit. „Het economisch belang is te groot. Als er straks een ferry met honderd vrachtauto’s aanlegt, zouden die het VK dan niet inkomen terwijl de klanten op de producten wachten? Geen douaneambtenaar zal het in zijn hoofd halen om het hek niet open te zetten.”

Zwarte huid

Het valt hem wel op dat de Britse afnemers zich minder goed voorbereiden op de brexit dan de Nederlanders. „Ze wachten vooral af. Wij waarschuwen al onze klanten maar niemand heeft zijn zaakjes voor elkaar.”

Ondanks de chaotische politieke situatie in hun land blijven de Britten gewoon vis bestellen. Van der Lee Seafish maakt alles netjes klaar. Een klein risico is er wel. „In een doemscenario kunnen we schol voor de Engelse markt niet zomaar op het continent verkopen. Het VK heeft eigen specificaties, bijvoorbeeld scholfilet mét zwarte huid. Op het continent moet die eraf. Maar van ingevroren vis kunnen we het vel niet meer verwijderen.”