Aantal christelijke immigranten lager dan geschat
Het aantal immigranten dat christelijk is, wordt doorgaans geschat op 1 tot 1,3 miljoen. Betrouwbare cijfers ontbreken, maar dat aantal ligt vermoedelijk een stuk lager.
De helft van de migranten die in de afgelopen twintig jaar naar Nederland kwamen, is christen, volgens prof. Joep de Hart (RD 19-12). In een tijd van ontkerkelijking is dat een hoopvol, maar misleidend signaal.
Ook andere media berichten met enige regelmaat over het grote aantal christelijke migranten. SCP-directeur Kim Putters noemde in Nieuwsuur twee weken geleden nog het aantal van een miljoen en de Volkskrant berichtte vorig jaar over 1,3 miljoen christelijke immigranten. Maar waar is dit aantal op gebaseerd? Het SCP-rapport van professor De Hart en Pepijn van Houwelingen stelt ondubbelzinnig: „Er zijn helaas geen betrouwbare cijfers beschikbaar over het aantal migrantenkerken en het aantal christenmigranten in Nederland.” Onderzoekers die wel aantallen noemen, zoals de godsdienstsocioloog Hijme Stoffels en de blogger Flip van Dyke, tellen geen kerkgangers of migrantenkerken, maar schatten het aantal op basis van de religieuze samenstelling van de landen van herkomst.
Stoffels komt zo (in een artikel uit 2008) tot een aantal van iets meer dan 500.000 niet-westerse christenen. Hij gaat er bijvoorbeeld van uit dat vrijwel alle Antillianen christen zijn (94 procent) en dat zou resulteren in 123.000 Antilliaanse christenen in Nederland.
Ik hoop dat het waar is, maar ik vrees dat het aantal Antillianen dat zichzelf feitelijk als christen beschouwt en op enige wijze kerkelijk meelevend is veel lager is. Met 500.000 niet-westerse christenen heeft Stoffels een van de laagste schattingen die godsdienstsociologen doorgaans bieden, maar op basis van zijn methode lijkt ook dit aantal mij veel te hoog.
Europese immigranten
Om aan het aantal van meer dan een miljoen christelijke immigranten te komen, worden bij de 500.000 de westerse, vooral Europese immigranten opgeteld. Voor al die Fransen, Belgen, Duitsers en Spanjaarden die zich hier in de loop van de jaren gevestigd hebben, gaat men opnieuw uit van de formele registratie in het land van herkomst. Stoffels gaat er bijvoorbeeld van uit dat België voor 84 procent christelijk is. Bij 112.000 Belgische immigranten zou dit dus 94.000 christelijke immigranten opleveren.
Voor de meeste protestantse landen geldt echter dat –vanuit een staatskerkelijke traditie– hoge lidmaatschapscijfers gepaard gaan met een zeer lage kerkelijke betrokkenheid. Voor rooms-katholieke landen geldt dat het overgrote deel alleen formeel kerklid is. Veelzeggend is de uitspraak van De Hart in het interview: „Qua opvattingen onderscheiden kerkleden zich daar namelijk nauwelijks van hun niet-kerkelijke landgenoten.” De cijfers over christelijke immigranten uit westerse landen houden dus nauwelijks verband met een herkenbare ”christelijke migrant” of een opbloei van migrantenkerken, zoals De Hart in het artikel suggereert.
Ontkerkelijking
In de berichtgeving rond de voortschrijdende ontkerkelijking in Nederland worden christelijke immigranten vaak genoemd als een positieve ontwikkeling, die mogelijk zelfs een correctie zou kunnen betekenen op de cijfers over secularisatie. Het tegendeel is waar. Als het gaat om westerse immigranten kunnen we aannemen dat de ontkerkelijking onder hen eerder hoger dan lager is dan onder de autochtone Nederlandse bevolking, met waarschijnlijk als uitzondering de Polen. Ten aanzien van niet-westerse christenen geldt dat zij zeker in stedelijke gebieden een aanmerkelijke groep vormen, maar dat er geen concrete data beschikbaar zijn om iets te kunnen zeggen over hun aantal of kerkelijke betrokkenheid.
De auteur is predikant van de hervormde gemeente in Nieuwkoop.
