De lancering van de BepiColombomissie staat gepland voor komende zaterdag vanaf Kourou in Frans-Guyana. Wordt het vertrek om wat voor reden dan ook uitgesteld, dan heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA tot 29 november de tijd om een nieuwe poging te wagen.

In de neus van de Ariane 5-raket bevinden zich dit keer twee ruimtevaartuigen: de in Europa gebouwde Mercury Planetary Orbiter (MPO) en de Japanse Mercury Magnetospheric Orbiter (MMO). Onderweg naar Mercurius worden de twee satellieten voortgestuwd door de Mercury Transfer Module (MTM). Pas wanneer ze in 2025 bij de planeet aankomen, scheiden de wegen. De ondersteunende module wordt afgestoten, terwijl de twee kunstmanen rondjes om Mercurius gaan draaien, elk in hun eigen baan. De Japanse MMO zal elke 9,3 uur rond de planeet cirkelen, de Europese MPO zelfs elke 2,3 uur.

Het is trouwens niet eenvoudig om in een baan rond Mercurius te komen. Waar het voor de meeste ruimtemissies belangrijk is om zo veel mogelijk snelheid te krijgen op weg naar de eindbestemming, is het nu juist zaak dat de BepiColombocombinatie zo veel mogelijk afremt.

Vliegt het ruimtevaartuig te hard dan schiet het door de enorme aantrekkingskracht van de zon zijn doel voorbij en vergaan de verkenners in de ongekende hitte van de zon.

Afremmen

De BepiColombomissie gaat dus niet rechttoe, rechtaan op Mercurius af, maar draait in steeds kleinere cirkels om de zon. Komend voorjaar scheert de combinatie nog een keer langs de aarde, in het jaar 2020 passeert hij Venus twee keer. Tussen 2022 en 2025 vliegt BepiColombo zes keer langs Mercurius. In december 2025 zullen de twee sondes eindelijk –zeven jaar na vertrek– in een baan rond Mercurius komen.

Het plan is om de Europese MPO en de Japanse MMO tot 1 mei 2027 metingen te laten verrichten aan de planeet. De ruimtevaartorganisaties houden de optie open om de missie met een jaar te verlengen tot mei 2028.

Magnetisch veld

Mercurius is de planeet waar het minste onderzoek naar is gedaan, schrijft de ESA naar aanleiding van de BepiColombomissie. De twee satellieten moeten daar nu verandering in brengen.

De Europees-Japanse verkenningstocht borduurt voort op bevindingen van de NASA-sonde Messenger. Die cirkelde van 2011 tot 2015 om Mercurius.

Slechts één keer eerder deed een Amerikaanse satelliet de binnenste planeet van ons zonnestelsel aan: de Mariner 10 maakte in 1974 tijdens drie passages foto’s van het oppervlak. Daarop zijn niet alleen de talloze inslagkraters te zien, maar ook kilometershoge glooiingen. De opnamen bevestigden bovendien het vermoeden dat de planeet geen manen heeft. En het werd duidelijk dat Mercurius een zwak magnetisch veld heeft.

De Japanse en de Europese satelliet hebben een scala aan wetenschappelijke instrumenten aan boord. Wetenschappers hopen dat de meetgegevens openstaande vragen te kunnen beantwoorden over onder meer dit magnetisch veld, de samenstelling van Mercurius’ kern en korst en hoe de zonnewind de planeet beïnvloedt – de constante stroom geladen deeltjes die de zon uitstoot.

Weetjes over de kleine planeet

• Mercurius, de planeet die het dichtst bij de zon staat, beschrijft een ovale (ellipsvormige) baan. Daardoor varieert de afstand tot de zon van 46 miljoen kilometer tot 70 miljoen kilometer. Dat is grofweg een derde van de afstand tussen de aarde en de zon.

• Hij is de kleinste planeet van ons zonnestelsel; zelfs nét iets kleiner dan onze maan.

• De planeet heeft lange dagen, maar korte jaren. Mercurius draait in 57 aardse dagen een keer om z’n as en maakt in 88 dagen een rondje om de zon. Dat zorgt voor een vreemd dag-nachtritme waarbij een dag –de tijd tussen twee zonsopkomsten– precies twee Mercuriusjaren duurt (176 dagen op aarde).

• De planeet heeft een extreem ijle atmosfeer, die sporen bevat van zuurstof, natrium, waterstof, helium en kalium.

• De aardse atmosfeer zorgt ervoor dat een aanzienlijk deel van de brokstukken uit de ruimte in de dampkring verbrandt voor ze de bodem bereiken. Die bescherming heeft Mercurius niet. Het oppervlak is bedekt met duizenden inslagkraters, net als dat van onze maan.

• Aan de zonkant kan de temperatuur op Mercurius oplopen tot 430 graden Celsius, terwijl de temperatuur aan de schaduwzijde tot 180 graden onder het vriespunt kan zakken. Op aarde voorkomt de atmosfeer dat het ’s nachts zo koud wordt. Mercurius heeft die beschermende laag echter nauwelijks en straalt warmte gemakkelijk uit naar het heelal. De extreme temperaturen zorgen ervoor dat er geen leven (zoals we dat op aarde kennen) mogelijk is op Mercurius, denken wetenschappers.

• Mercurius heeft geen manen of ringen.

Bron: NASA