Diezelfde reactie ontving ik toen ik onlangs melding maakte van een ontmoeting met een 77-jarige man die vertelde dat hij op de lagere school nog van zijn onderwijzer te horen had gekregen dat er in Nederland 9 miljoen mensen woonden. Inmiddels staat de teller op 17,2 miljoen, zodat de kans niet denkbeeldig is dat hij gaat meemaken dat het aantal inwoners van ons land binnen één mensenleven verdubbelt.

De vraag of ik weleens had gehoord van Hans Rosling viel deze keer samen met de verschijning van diens boek ”Feitenkennis”, zodat ik de kans kreeg me eens goed in zijn gedachtegoed te verdiepen. Rosling zelf is inmiddels overleden maar zijn onderzoek wordt voortgezet door zijn zoon Ola en schoondochter Anna.

De titel suggereert in elk geval dat je om achter de waarheid te komen alleen maar goed naar alle beschikbare data hoeft te kijken en precies moet weten hoe je bepaalde statistieken dient te interpreteren. Dat is een geruststellende boodschap in een wereld die geplaagd wordt door nepnieuws en ongefundeerde meningen, net als de ondertitel van het boek, die bij voorbaat belooft dat ”het beter gaat met de wereld dan je denkt”.

Datzelfde aanstekelijke optimisme is terug te vinden bij Roslings landgenoot Johan Norberg, van wie eind 2016 het boek ”Vooruitgang” verscheen. Geen toeval want Zweden wordt gekenmerkt door een onwankelbaar geloof in de goedheid van de mens en de maakbaarheid van de samenleving. Dat sentiment is nog steeds intact, zelfs nu dit land aan den lijve de negatieve gevolgen begint te ondervinden van doorgeslagen feminisme en falende integratie.

Met dat alles in het achterhoofd zocht ik in het register van ”Feitenkennis” naar opbeurende woorden die korte metten zouden maken met mijn bezorgdheid over de huidige exponentiële bevolkingsgroei. De wereld stevent af op 11 miljard inwoners in het jaar 2100, terwijl voor ons land al getallen genoemd worden van 20 of zelfs 24 miljoen. Om een idee te geven: tijdens het schrijven van de eerste versie van deze column zijn er op aarde weer een paar duizend mensen bijgekomen.

”Feitenkennis” staat inderdaad vol met interessante feiten, verrassende inzichten en wetenswaardigheden die de lezer dwingen zijn mening bij te stellen of zelfs te herzien. Zo toont Rosling in het derde hoofdstuk op overtuigende wijze aan dat trends van vandaag niet klakkeloos naar de toekomst kunnen worden doorgetrokken. Verder maakt hij aannemelijk dat de huidige bevolkingsgroei de komende decennia verder zal afvlakken en niet automatisch als een kaarsrechte grafieklijn door zal blijven stijgen.

Toch weet Rosling met zijn zeer spitsvondige en goed gedocumenteerde boek niet al mijn zorgen weg te nemen, al was het maar omdat de groei van de wereldbevolking niet geheel los te zien valt van het ‘overtoerisme’ waar de media de laatste tijd veel over berichten. Hoe dan ook zal de wereld de komende decennia voor grote uitdagingen komen te staan als het gaat om zaken als voedselvoorziening, overbevissing, massatoerisme, milieuvervuiling en de gevolgen van een verdere opwarming van de aarde.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl