Het is druk in de straten rond het Wilhelminapark. Het groene rustpunt midden in de ruim 200.000 inwoners tellende stad ligt ingeklemd tussen enkele doorgaande wegen en een straat waaraan een flinke supermarkt is gevestigd. In het park is het rustig. Op de grasvelden genieten wat studenten van de zon. Een paar ouderen laten hun hond uit. Een enkele werknemer van een bedrijf in de buurt maakt een lunchpauzewandeling door het stukje natuur.

Aan de rand van het park, verscholen tussen de bomen, staat een opmerkelijk beeld. Het vertoont een man in een lang gewaad die naar beneden kijkt. Zijn linkerhand ligt op het hoofd van een geknielde man, die omhoog kijkt. In zijn rechterhand houdt de hoofdpersoon een kruis vast. Op de sokkel staat de naam Petrus Donders.

Kolonialisme

Eerder dit jaar was er veel te doen om het beeld. Enkele Tilburgers vonden de knielende houding van de donkere man en de in hun ogen hooghartige houding van de blanke man een uiting van kolonialisme. Weg met het beeld, zo werd er gezegd. Maar dat ging niet door.

Bezoekers van het park zijn het met elkaar eens dat het beeld moet blijven staan. Een forens die dagelijks door het park loopt, moet even denken over de vraag wie Donders was. „Een van de weinige Nederlandse zaligverklaarden toch?” De knielende houding van de tweede man is hem nog nooit opgevallen. „Het kan koloniaals overkomen. Ik ben niet gelukkig met slavenhandel. Maar dit beeld mag van mij blijven staan. Ik zie het als kunst.”

„Hij hoort bij Tilburg. Hij is hier geboren”, zegt de 63-jarige Berrie van Doorn, terwijl hij even wat kracht moet zetten om zijn hond in bedwang te houden. „Dat het hier om een kleuring gaat, is gezeur. Laat mensen zich eerst eens verdiepen in het echte verhaal. Peerke was een dienaar van God. Hij heeft veel voor mensen betekend. Iedereen mag zelf geloven wat hij wil. Bemoei je niet met een ander. En zeur niet over het weghalen van het beeld.”

Dick (29) heeft dezelfde mening. „Het is een historisch correct beeld. Maar het is ook niet los te zien van het kolonialisme. Je moet de geschiedenis niet censureren.” De Tilburger weet uit krantenartikelen dat Donders een zendeling was die leprapatiënten hielp. „In Tilburg is wel meer naar hem vernoemd, zoals een park en een restaurant.”

Ronald Peeters (1953), voormalig hoofd van het Stadsmuseum Tilburg, zegt dat het beeld uit 1926 goed het werk van Donders schetst. „Enerzijds het bekeringswerk, uitgedrukt door het opgeheven kruisbeeld, anderzijds het verplegen van de zieken, gesymboliseerd door de handoplegging.” Al meer dan een eeuw wordt de missionaris volgens Peeters vereerd. „Na de zaligverklaring in 1982 groeide de belangstelling. Terwijl de ontkerkelijking in volle gang was, nam de populariteit van Donders toe en groeide hij uit tot de bekendste Tilburger. Hij wordt ook in Suriname en op veel andere plaatsen in de wereld vereerd.”

Weverszoon

Hoe kon Donders zo populair worden? „Hij spreekt al meer dan een eeuw tot de verbeelding”, aldus Peeters. „Tilburg was vroeger een florerende textielstad. Peerke was een arme en eenvoudige weverszoon die zelf ook enige tijd als wever heeft gewerkt. De Tilburger kon zich goed met hem identificeren.” Het liefdadigheidswerk van Donders in Suriname speelde ongetwijfeld een rol in zijn bekendheid. „Hij hield zich niet alleen bezig met de bekering van zieken, maar verpleegde ze ook eigenhandig.”

Peerke Donders (1809-1887)

Petrus Norbertus Donders werd op 27 oktober 1809 geboren in Tilburg en overleed op 14 januari 1887 in Suriname. Peerke, zoals zijn bijnaam vanwege zijn kleine gestalte luidde, wilde pastoor worden, maar zijn ouders waren te arm om een studie te betalen. Daarom moest Peerke in een fabriek werken. Toen hij uiteindelijk toch naar een priesteropleiding mocht, bleek dat er werd gezocht naar missionarissen voor Suriname. Peerke meldde zich aan. Op 31-jarige leeftijd ging hij naar Suriname om daar te werken onder leprapatiënten. Dat heeft hij tot zijn overlijden gedaan. In 1982 verklaarde paus Johannes Paulus II hem zalig. Peerke werd door talrijke mensen als heilige vereerd. In Tilburg herinneren onder meer zijn geboortehuis en het in 1926 opgerichte standbeeld in het Wilhelminapark aan hem. De Peerke Donders Stichting, die in 1976 werd opgericht, zet zich in voor leprapatiënten in Thailand.

zomerserie Beeldenstorm

Dit is het derde deel in een serie over standbeelden van historische personen. Is het terecht dat ze een standbeeld hebben?