Kerken hebben er ook een handje van: jargon gebruiken. Buitenstaanders snappen het niet. Binnenzitters ook niet altijd. Neem het moderamen van iets. Als je het voor het eerst hoort gaan je gedachten uit naar ramen die nu in de woonbladen staan. Je denkt bij dat woord niet aan een dagelijks bestuur. Of neem de classis. Het is geen drankje maar een vergadering van kerken uit een bepaalde regio.

Om mensen te laten snappen hoe een kerk in elkaar zit, is het goed en handig om dat jargon makkelijker te omschrijven. Een taak voor het dagelijks bestuur, zullen we maar zeggen.

Tegelijk zegt het iets over de organisatie van een kerk. In de wet staat dat een kerk wordt geregeerd door haar eigen statuut. Anders gezegd: kerken mogen zelf regelen hoe ze functioneren, wie er verantwoordelijk is voor bepaalde besluiten en ga zo door. Als je als kerk maar binnen de wettelijke lijntjes blijft. Dus dat een kerk uit allerlei bestuurslagen, commissies en vergaderingen bestaat, is niet gek. Maar het bestuur van een kerk moet zich bewust zijn van de eigen organisatie, positie en verantwoordelijkheid. Zowel tegenover de gemeenteleden als de mensen daarbuiten. Dat vergroot de geloofwaardigheid en het vertrouwen. Je kunt niet zomaar simpel kerkje spelen en denken dat de bekende buitenwacht er niets mee te maken heeft.

Denk aan de recente commotie over de Jehova’s Getuigen. Het aantal meldingen van misbruik steeg naar 276. Melders willen hierover in gesprek met het bestuur van de Jehova’s Getuigen. Ondanks een eerdere toezegging kwam er (nog) geen gesprek. De aantijgingen van misbruik zijn niet zomaar even iets kleins om aan voorbij te gaan. Kennelijk realiseert het bestuur zich dat onvoldoende. De kop in het zand steken helpt niet. Want dan komt er op een andere manier publiciteit.

Landelijke media pikken het verhaal op. Minister Sander Dekker bemoeit zich ermee en roept de Jehova’s Getuigen ertoe op in gesprek te gaan. En als er zo’n gevoelig thema speelt binnen een kerk blijft de politiek niet achter. CDA’er Van Toorenburg denkt slim te zijn en vraagt zich af of de Jehova’s Getuigen nog wel in aanmerking moeten komen voor een anbistatus. Want welk nut hebben de Jehova’s Getuigen nog als ze niet eens bereid zijn om onderzoek te laten doen naar het gestelde misbruik? Leuk meegedacht. Maar wat helpt het intrekken van belastingvoordelen aan dit misbruikvraagstuk?

De Jehova’s Getuigen kunnen in de eerste plaats verwijzen naar hun interne regelingen. Een kerkgenootschap heeft zijn eigen regels. Dan geef je aan dat je dit soort meldingen zelf onderzoekt via de kerkelijke rechters. Alleen, realiseer je wel dat het thema misbruik niet zomaar iets is. Zwijgen is dan niet genoeg. Dat roept alleen maar meer vragen op. Voor je het weet komt er een doofpot. Neem dan als kerkbestuur de verantwoordelijkheid. Laat iedereen zien dat je hier serieus mee omgaat.

Juist deze week kwam het CBS naar buiten met cijfers over het vertrouwen van mensen in elkaar en in organisaties. De NOS kopte dat ”we” de politie het meest vertrouwen en de kerk het minst. Dat is interessant. Want waarom vertrouwen mensen de kerk dan het minst? Heeft het iets te maken met hoe kerken zich organiseren? Of hoe ze in het nieuws zijn rond misbruik? Daar ging de NOS niet op in. En dus toch maar even wat meer informatie van het CBS bekijken.

Het CBS schrijft dat vooral gescheiden personen weinig vertrouwen in de kerk hebben. Die zullen daar zo hun eigen redenen voor hebben. Verder blijkt dat er vooral in het rooms-katholieke zuiden van ons land minder vertrouwen is in de kerk. Of dat te maken heeft met de geografische ligging of met de Rooms-katholieke Kerk? Zegt u het maar.

Kerken ontkomen niet aan hun verantwoordelijkheid voor (ex-)gemeenteleden. Het mogen regeren op basis van eigen regels is geen vrijbrief om maar wat aan te rommelen. Besef welke positie je inneemt in de maatschappij. Wees daar duidelijk over. Je speelt geen kerk. Je bent kerk.

Mr. Bart Bouter is advocaat bij Bouter Advocatuur in Barneveld.