Burgertips over criminaliteit zijn geen handelswaar
Dat ooit met veel elan opgezette meld- en informatiepunten soms zo snel in aanzien kunnen dalen dat ze in hun voortbestaan worden bedreigd is niet nieuw. Het overkwam bijvoorbeeld het Sektesignaal, waar familieleden van sekteleden terechtkunnen met hun zorgen en vragen. Meerdere keren zette deze organisatie de politie op het spoor van een strafrechtelijk onderzoek.
In 2016 bleek echter uit de kleine lettertjes van de justitiebegroting dat bewindslieden voornemens waren de financiering van de Sektelijn drastisch terug te schroeven. In 2017 opnieuw. Alleen een amendement van oplettende Tweede Kamerleden zorgde er in beide jaren voor dat het meldpunt, na dit slordige en in het verborgen genomen besluit, niet ter ziele ging.
Ook voor Meld Misdaad Anoniem, evenals het Sektesignaal onderdeel van de publiek-private stichting NL Confidential, is de jaarlijkse subsidie van het ministerie van Justitie en Veiligheid niet genoeg. Woensdag bracht het linkse weekblad De Groene Amsterdammer het nieuws dat deze uitermate nuttige ‘kliklijn’ alleen in zijn bestaan kan voorzien door de van burgers verkregen informatie door te verkopen aan gemeenten. Voor die handel in tips is inmiddels een hele infrastructuur ontwikkeld, compleet met abonnementen en tarieven. Afhankelijk van de gekozen abonnementsvorm bepaalt de meldlijn wat het doorspelen van tips gemeenten kost. Is dat erg?
Het is in ieder geval veelzeggend dat de beheerders van deze nuttige instantie tot nu toe bewust geen ruchtbaarheid gaven aan hun nieuwe verdienmodel. Dat ze de binnengekomen tips zijn gaan verhandelen, staat niet in het jaarverslag en valt ook op de website niet te lezen. Het is gebleken uit journalistiek onderzoek.
Wat de reden is om de inkomstenbron te verzwijgen, laat zich raden: het gros van de burgers dat wil bijdragen aan een veiliger leefomgeving en de autoriteiten wil helpen, doet dat nu eenmaal het liefst belangeloos. Melden wordt gezien als onderdeel van de burgerplicht en als blijkt dat verderop in het traject toch de portemonnee wordt getrokken, roept dat vragen op. Moet dat echt zo?
Het is bovendien de vraag of de publieke waarborgen waarmee de omgang met tips dient te zijn omgeven zo niet worden uitgehold. De betrouwbaarheid en de degelijkheid van een melding behoren te bepalen of deze het doorgeleiden naar gemeenten waard is, niet de opbrengsten ervan.
Het kabinet en de Tweede Kamer hebben de strijd tegen de gezagsondermijnende invloed van de organiseerde (drugs)criminaliteit de laatste jaren fors opgevoerd, en terecht. Als er dan toch miljoenen euro’s beschikbaar zijn voor dat doel, kan het zeker geen kwaad even goed na te denken of de manier waarop Meld Misdaad Anoniem zich nu moet bedruipen wel zo handig is.