De bijeenkomst van 1400 Syriërs in het Russische Sotsji moest eind vorige maand een soort ‘Kodakmoment’ worden. President Poetin wil vlak voor de presidentsverkiezingen in maart werken aan zijn allure als internationaal staatsman. Hij had al gezegd dat de Syrische oorlog beëindigd was door Russisch optreden, en nu kwam daar een conferentie over de wederopbouw bij.

Dat is één kant van het verhaal over de oorlog. De Noord-Syrische stad Afrin, waar Turkije een militaire operatie begon tegen de Koerden, toont een andere kant. Die bewijst dat de strijd in Syrië eigenlijk aan het escaleren is.

Net als Poetin wordt de Turkse president Erdogan gedreven door binnenlandse politiek. De presidentsverkiezingen zijn gepland voor 2019, maar in de media is er sprake van vervroeging. Erdogan is er –eerst als premier en later als president– in geslaagd zijn land te verdelen, maar de oorlog in Afrin verenigt vriend en vijand. Nationalistische gevoelens werden opgezweept en in moskeeën werd er gebeden voor de Turkse militairen.

Erdogan speelt echter met vuur. Hij stelt dat de militaire campagne in Noord-Syrië bedoeld is om Turkije te beschermen tegen Koerdisch terrorisme, maar de kans is reëel dat hij het tegenovergestelde zal bereiken. De grootste zwakte van de Koerden –die verspreid over vier landen leven– was altijd dat ze onderling sterk verdeeld waren. Maar door de oorlog in Afrin hebben de Koerden hun onderlinge geschillen opzij weten schuiven. Ze veroordelen de Turkse agressie eendrachtig. President Erdogan zal spoedig ontdekken dat een oorlog beginnen gemakkelijker is dan deze te beëindigen.

In eigen land is het Turkse leger er nooit in geslaagd de Koerdische PKK te verslaan. Het lijkt onwaarschijnlijk dat dit in Syrië wel gaat lukken.

President Poetin wilde in Sotsji graag een volle zaal en had tot ergernis van de Turken ook de Syrische Koerden uitgenodigd. De relaties met de Koerdische PKK –die een marxistische ideologie heeft– gaan terug tot de periode van de Sovjet-Unie. De Syrische Koerden dachten daarom dat Rusland hen zou beschermen tegen Turkse agressie. Poetin gaf Turkije echter het groene licht, omdat hij samenwerking met Turkije belangrijker vond dan de Koerden. Deze Koerden hadden in Syrië namelijk vrijwel al hun kaarten gezet op een bondgenootschap met de Verenigde Staten en waren hierdoor in Russische ogen in het vijandige kamp terechtgekomen. De Koerden laten vallen stond daardoor gelijk aan het verzwakken van de Amerikaanse positie in Syrië.

De Turkse militaire invasie in Afrin leidt ook tot spanningen met de Verenigde Staten. De Turken en de Amerikanen zijn NAVO-bondgenoten. Het verdelen van de NAVO staat doorlopend hoog op het verlanglijstje van Poetin. Ook nu kijkt hij vanaf de zijlijn tevreden toe. Daar hoeft hij niets aan te doen.

Erdogan heeft gezegd dat hij wil opstomen naar de Syrische stad Manbij. Daar zijn veel Amerikaanse militairen gelegerd. Daardoor groeit de kans dat de eerste Amerikaanse soldaat sneuvelt door een Turks bombardement. Wat dit voor de NAVO zal betekenen laat zich raden.