President Kirgizië laat rel met buurland achter
President Atambajev van Kirgizië maakt vrijdag plaats voor zijn opvolger Jeenbekov. Het eerste probleem dat de nieuwe president mag oplossen, is een diplomatieke rel met buurland Kazachstan.
President Nazarbajev van Kazachstan nodigde vlak voor de verkiezingen van 15 oktober de Kirgizische oppositieleider Babanov uit, en niet Jeenbekov. Die actie schoot de loslippige Atambajev in het verkeerde keelgat. Inmiddels neemt de rel serieuze trekken aan.
President Nazarbajev is sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991 in Kazachstan aan de macht. In het buurland Kirgizië ligt hij onder vuur nadat hij op 19 september presidentskandidaat Babanov uitnodigde, drie weken voor de verkiezingen in Kirgizië. President Atambajev beschuldigde de Kazachse president van ongewenste bemoeienis met zaken waar hij niets mee te maken heeft. Hij noemde de 77-jarige president van Kazachstan een „verouderde dictator.”
Na enkele beledigingen over en weer nam de Kazachse overheid maatregelen. Ze verscherpte de grenscontroles, met als gevolg dat ongeveer de helft van de handel tussen de twee Centraal-Aziatische landen stilligt. Voor de grens staan rijen met vrachtwagens te wachten. Het conflict is inmiddels bedreigend voor de economie van het armere Kirgizië. Het land houdt echter voet bij stuk en Atambajev verklaart dat Kazachstan de partij is die excuses moet maken.
Kirgizië werd onlangs lid van de Euraziatische Economische Unie (EEU), een door Rusland geleide samenwerking tussen Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan en Rusland zelf. Om handel te drijven met de rest van de unie moet Kirgizië toegang hebben tot Kazachstan. De Kazachen zitten echter al langer te stoken in deze relatie en verhinderen door middel van allerlei regels een open handelsrelatie. Kazachstan kwam Kirgizië wel tegemoet met 100 miljoen dollar aan ontwikkelingshulp. Maar door de recente ruzie stak het Kirgizische parlement hier een stokje voor en zette de deal stop. De gevolgen voor Kirgizië zijn serieus: de handel neemt af en Kazachse toeristen blijven weg.
De EEU wordt al langer gezien als een Russisch toneelstuk, bedoeld als tegenhanger van de Europese Unie. Met deze affaire neemt de kritiek op de EEU alleen maar toe. De vraag is hoe de nieuwe president van Kirgizië dat gaat oplossen.