Wat is beter: dat iemand werkloos thuis zit of een baan heeft die minder dan het minimumloon oplevert? Jarenlang werd in de politiek voor de eerste optie gekozen, inmiddels begint men daar anders over te denken. De CDA-fractie voelt wel voor het plan van de VVD om alleenstaanden die al lang in de bijstand zitten aan een baan te helpen door ze de eerste jaren onder het niveau van het minimumloon te laten werken.Buiten de regeringscoalitie riep dit plan veel verzet op. Tornen aan het minimumloon staat voor sommigen gelijk aan het morrelen aan de grondslagen van onze beschaving. Minister De Geus kreeg zelfs een motie van wantrouwen aan zijn broek. En dat terwijl hij zich ongelukkig toonde met de plannen die binnen de regeringscoalitie zijn uitgebroed!

De linkse oppositie vond echter dat hij zich veel scherper van deze voorstellen had moeten distantiëren. Dat was allemaal zwaar overdreven, maar men wilde deze kans niet voorbij laten gaan om het kabinet nog verder de hoek in te drukken.

In het debat betitelde De Geus het minimumloon als de sociale norm voor een fatsoenlijk bestaan. Dat is geen verkeerde typering. Het is geen absolute norm, maar een sociale norm, afhankelijk van tijd en plaats. In land als Estland ligt het minimale loonniveau belangrijk lager dan bij ons.

Het minimumloon is bedoeld om het loonniveau van de lager betaalde werknemers wat op te krikken. Anders zouden sommigen van hen met te weinig geld naar huis gaan. Minder dan we gezien het welvaartsniveau in Nederland verantwoord vinden.

Maar dit verhaal heeft wel z’n keerzijde. Naarmate het minimumloon verder wordt opgetrokken, vallen er banen weg. Machines worden goedkoper dan mensen. Of bepaalde activiteiten worden overgeplaatst naar landen met een veel lager loonniveau: Polen, India of China. Mensen komen niet meer aan de slag omdat hun productiviteit te laag is. Het bedrijf zou op hen moeten toeleggen en dat kun je in alle redelijkheid niet van de baas verwachten.

Het plan dat binnen de coalitie is uitgebroed, is daarom zo gek nog niet. Het is nu alleen wel het verkeerde moment om daarmee te komen. De verhouding tussen het kabinet en de vakbeweging is slecht. Voorzichtig is men nu weer bezig om toenadering te zoeken, maar dat daarvoor de staatssecretaris van Defensie is ingezet, bewijst wel hoezeer die relatie verstoord is.

Het is buiten discussie dat velen die nu werkloos thuis zitten, onvoldoende geschikt zijn voor de arbeidsmarkt. Ze missen de nodige vaardigheden en zullen moeite hebben om zich aan het werkritme aan te passen. En hoe langer ze buiten het arbeidsproces staan, hoe hoger die barrière wordt.

Het is daarom van groot belang om die impasse te doorbreken. Tijdelijk werken beneden het minimumloon met uitzicht op betaling op het normale CAO-niveau, kan dan een oplossing zijn.

Daarmee blijven de maatschappelijke perspectieven van deze mensen beperkt, maar een groot deel van je leven in de bijstand zitten is ook wat. Werk is voor iedereen van veel betekenis. Het geeft mensen een bepaalde voldoening. Het geeft hun leven meer structuur.