Met nadruk zei woordvoerder Benno Bruggink van de NVWA het deze week op een informatieavond voor pluimveehouders in Barneveld: de NVWA is níémands tegenstander in de eiercrisis die vorige maand is uitgebroken. Zijn baas Rob van Lint voegde er later nog aan toe dat de instantie geen fouten heeft gemaakt. „We hebben niets fout gedaan en spelen volstrekt open kaart.”

De dienst ligt sinds deze week zwaar onder vuur, nu blijkt dat hij er al in november vorig jaar is gewaarschuwd voor het gebruik van het verboden bestrijdingsmiddel fipronil in kippenstallen. Dat leidde toen echter niet tot maatregelen. „Het was een anonieme tip. Er waren toen geen aanwijzingen voor acute risico’s voor de voedselveiligheid. Er was ook geen aanwijzing dat het middel in eieren zou zitten”, zegt de NVWA op de eigen site.

Verantwoordelijk

Elke branche is zelf verantwoordelijk voor het in de handel brengen van veilige producten, stelt de autoriteit. „Wij houden daar toezicht op, maar kunnen pas optreden als er daadwerkelijk is aangetoond dat er iets mis is.” In het geval van het eierschandaal kon de NVWA volgens Bruggink pas optreden toen was vastgesteld dat de verboden stof fipronil in Nederlandse stallen en eieren zat. Dat is in november 2016 niet geconstateerd.

Uit de eveneens gepubliceerde tijdlijn blijkt dat de NVWA in actie kwam toen België eind juni formeel verzocht om een onderzoek bij ChickFriend, het Nederlandse bedrijf dat fipronil heeft gebruikt om kippenstallen te behandelen tegen bloedluis. Het bedrijf is op 7 juli geïnspecteerd, maar er werd geen fipronil aangetroffen. Wel werd de administratie in beslag genomen. Het openbaar ministerie leverde twaalf dagen later de eerste adressen van mogelijk besmette bedrijven aan de NVWA. Toen bleek dat in de eieren van zeven bedrijven fipronil zat, volgden de eerste blokkades.

Niet sneller

Volgens Bruggink had de dienst niet sneller kunnen handelen. Of het beter anders opgepakt had kunnen worden, vindt hij een vraag „voor later.” „Er komt zeker een evaluatie met alle partijen. Op dit moment heeft iedereen echter alle energie nodig om de crisis tot een goed einde te brengen.”

De NVWA is op 1 januari 2012 ontstaan uit verschillende fusies. De vroegere Voedsel- en Warendienst, de Plantenziektekundige Dienst PD en de Algemene Inspectiedienst AID gingen verder onder één vlag. Het agentschap valt onder het ministerie van Economische Zaken. Het takenpakket is uitgebreid: de NVWA bewaakt de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn en de veiligheid van voedsel en consumentenproducten.

Daarnaast houdt de dienst toezicht op de veiligheid van allerlei producten, uiteenlopend van speelgoed tot tabakswaren en cosmetica. Bij de dienst werken onder anderen dierenartsen, inspecteurs en toezichthouders. Als er ergens iets mis is, worden consumenten gewaarschuwd.

De dienst heeft met inspecteur-generaal Rob van Lint per 1 juli een nieuwe directeur gekregen na een reeks van reorganisaties. In een interview met vakblad De Boerderij zei hij in de week dat de eerste pluimveebedrijven werden geblokkeerd: „Je doet het als overheidsorganisatie nooit goed. Wij zijn volstrekt onafhankelijk, vormen ons eigen oordeel en onze medewerkers zijn heel deskundig, betrokken en loyaal. Daar sta ik voor.”