We beginnen er ondertussen aan gewend te raken: om de paar weken een formatiedebat. Dinsdag draaide het vooral om de vraag hoe het toch kon gebeuren dat partijen die voor de tweede maal een serieuze poging deden elkaar te vinden, toch weer –opnieuw op het punt van migratie– de handdoek in de ring moesten gooien.

Voor VVD, CDA en D66 is het beeld helder. Zo noemde CDA-leider Buma het „ongelooflijk en onbegrijpelijk dat de politieke bereidheid bij GroenLinks ontbreekt”, en klaagde D66-voorman Pechtold over „politieke onmacht die grenst aan politieke onwil.”

VVD-leider Rutte wees erop dat de met Turkije gemaakte afspraken over de opvang van asielzoekers –die GroenLinks blijft kritiseren en afwijzen– „fatsoenlijk” is. „Ze worden gesteund door alle 28 lidstaten van de Europese Unie, inclusief de lidstaten met de meest denkbare linkse regeringen. De droom van Roemer: Griekenland. Daar bestaat de regering uitsluitend uit de SP. De droom van Roemer en Klaver: Portugal. Daar bestaat de regering uitsluitend uit de SP en GroenLinks. Deze landen steunen dit”, zei Rutte.

Klaver hield vol dat zijn partij er niet mee kan instemmen de werkwijze van de zogeheten Turkijedeal in de toekomst ook te gaan toepassen op Afrika. Afrikaanse vluchtelingen zouden, als het aan VVD, CDA en D66 ligt, asiel moeten aanvragen in Noord-Afrika. GroenLinks kan de landen waarin vluchtelingen, ook oorlogsvluchtelingen, dan zouden moeten verblijven –zoals Tunesië– niet typeren als veilig.

Veilig is Turkije in de ogen van Klaver ook niet. „In de rapporten over de omgang met Syrische vluchtelingen in Turkije kun je lezen dat vluchtelingenkinderen daar gedwongen worden om te werken in textielfabrieken en dat ze geen recht op of toegang tot onderwijs hebben”, stelde de GL-leider. Het was een definitie van ”veilig land” die VVD, CDA en D66 zeer verbaasde en hun chagrijn over de mislukte formatiebesprekingen slechts vergrootte.

Over de kant die het nu op moet met de formatie gaf het Kamerdebat geen uitsluitsel. Of misschien toch een klein beetje. Opmerkelijk was dat CU-voorman Segers kritiek oefende op het zinnetje in het verslag van de informateur dat Segers onderhandelingen over een coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie „niet zinvol” achtte. Klopt niet, aldus Segers. Tjeenk Willink gaf het meteen ruiterlijk toe. „Dat is te kort door de bocht geformuleerd. Mijn fout. Segers heeft aangegeven dat hij zonder blokkades vooraf wil praten, mits zijn partij getalsmatig nodig is, en gewenst is door andere partijen.”

Zo, die weg ligt weer open. Mits D66 bijdraait.

En zie in de tweede plaats de opstelling van PvdA-leider Asscher niet over het hoofd. Zeker, ook dinsdag hield hij vol dat zijn partij niet zal aanschuiven bij besprekingen over een regeerakkoord. Maar dat híj de compromistekst die Tjeenk Willink vorige week over het migratiebeleid formuleerde, en die de informateur deze week naar de Kamer stuurde, wél acceptabel vindt, is natuurlijk niet zonder betekenis.