Het gaat om de 12-jarige David. Vorig jaar werd er bij hem een hersentumor geconstateerd. In het behandelplan van het ziekenhuis stond een speciale chemotherapiebehandeling die David moest ondergaan. Maar dat wilde hij niet. Bang voor bijwerkingen. Angst dat zijn kwaliteit van leven te veel verslechtert.

De relatie tussen vader en moeder was al in 2006 geëindigd. Het ouderlijk gezag bleef bij zowel de vader als de moeder. Maar David woonde bij zijn moeder. Die kon zich –net als David– niet vinden in de voorgestelde vervolgbehandeling. Zij gaven geen toestemming aan de artsen. Vader wilde juist wel dat zijn zoon verder werd behandeld. De Raad voor de Kinderbescherming greep in om mogelijk te maken dat het behandeltraject alsnog snel kon starten.

Een kinderpsychiater onderzocht de jongen en concludeerde dat David wilsonbekwaam was. Hij kon de gevolgen van zijn beslissing niet overzien. De rechtbank schorste de moeder deels in de uitoefening van haar gezag over David. Puur daar wat het gaat om de medische behandeling. David werd bij zijn moeder uit huis geplaatst en moest voor vier weken bij zijn vader gaan wonen. Opnieuw belangrijke beslissingen, nu door de rechterlijke macht. Je kunt je niet verplaatsen in de betrokkenen en wat zij hierin hebben meegemaakt. Maar wat zullen emoties en verstand hebben gevochten om de voorrang.

Kort daarna besloot de rechtbank de jongen onder toezicht te stellen van Stichting De Jeugd- & Gezinsbeschermers. De moeder was ondertussen anders over de situatie gaan denken en stond open voor een vervolgbehandeling. David onderging in de tussentijd de laatste bestralingen. In februari dit jaar gaf hij bij zijn gezinsvoogd aan dat hij wil stoppen met de behandeling. Hij wilde geen chemotherapie. David meldde het aan zijn behandelend arts. En hij schreef de kinderrechter een brief over zijn wens om te stoppen met behandelingen. Er volgde een nieuw onderzoek door een kinderpsychiater. Conclusie: David was volledig wilsbekwaam. Hij kon de gevolgen van zijn beslissing dus overzien.

Vader kon zich hier niet bij neerleggen, uit liefde voor zijn zoon. Hij wilde dat zijn zoon behandelingen zou ondergaan omdat hij dan een grotere overlevingskans heeft. Opnieuw werd er een procedure gestart. Een kort geding. Er moest snel duidelijkheid komen. De vader verzocht de rechter om vervangende toestemming. De rechter moest in plaats van de stichting die het gezag over David voerde, toestemming geven dat David de noodzakelijke behandelingen kon ondergaan. Wat zal die vader allemaal hebben gedacht toen hij besloot deze procedure te starten? Liefde en overlevingsdrang waarschijnlijk. Een laatste redmiddel in de hoop zijn zoon nog behandelingen te laten ondergaan die zijn gezondheid ten goede konden keren.

Minderjarigen van 12 jaar en ouder zijn in beginsel wilsbekwaam. Hoe zit dat dan juridisch met het beslissen over medische behandelingen? Als minderjarigen van 12 tot en met 15 jaar in staat zijn om hun belangen te kunnen waarderen, moeten zij zelf toestemming geven voor behandelingen. Zij hebben dan een eigen recht om geen toestemming te geven. En als dat kind er anders over denkt dan zijn ouders/wettelijk vertegenwoordiger, geldt de opvatting van het kind.

Volgens de rechter is David wilsbekwaam en weet hij wat hij wil. Vader spreekt nog uit dat hij vermoedt dat David door zijn moeder is beïnvloed. Als dat al zo zou zijn, betekent het niet dat de jongen op onzinnige gronden tot zijn beslissing is gekomen. De rechter is duidelijk. De zelfbeschikking van de jongen weegt het zwaarst. Ook al is dat een hard gelag voor de ouders. De vordering van vader wordt afgewezen.

Er speelden veel emoties. Argumenten werden uitgewisseld. Iedere betrokkene heeft vanuit oprechte motieven beslissingen genomen, daar gaan we van uit. Uiteindelijk beslist de rechter. Deze bijdrage is niet bedoeld om in te zoomen op dit specifieke gezin. Het gezin verdient rust. Wel laat deze zaak zien hoe complex het eraan toe kan gaan. Zeker in breekbare familiesituaties.

Artsenfederatie KNMG gaf aan dat familiekwesties vaker een rol spelen. Eén op de tien vragen die de KNMG binnenkrijgt, gaat over hoe de arts moet handelen bij (v)echtscheidingen. De gezondheid van het kind staat voorop. En zijn wens verdient het om serieus genomen te worden. Winnaars zijn er niet. Je hoopt vooral dat deze jongen nu snel rust krijgt.

Mr. Bart Bouter is advocaat bij Bouter Advocatuur in Barneveld. Reageren? rubriekforum@refdag.nl