De analyse die SP-partijvoorzitter Ron Meyer vrijdagavond tijdens een debatbijeenkomst in De Balie in Amsterdam gaf, was klip en klaar: „Mensen zijn ons gaan beschouwen als partijen die aanschuiven bij rechts en hen volgen.” Progressieve kiezers hebben linkse partijen daarom teleurgesteld links laten liggen.

Hij legde de schuld daarvoor niet alleen bij de PvdA, die in de afgelopen regeerperiode met de VVD in zee ging en daarvoor boette met een verlies van 29 zetels. „Links heeft rechtse ideeën overgenomen.” Als voorbeeld noemde hij het begrip ”vrijheid”. „Wij hebben dat laten afpakken door rechts. Het staat nu voor individualisme, maar het moet juist gemeenschapszin betekenen.”

Meyer kwam ook met een recept om linkse politieke partijen weer toekomst te geven: „Wij moeten weer de uitdager van de macht worden. Zoals de PVV dat nu is.”

GroenLinkser Duyvendak wees erop dat de PvdA haar verlies aan zichzelf te wijten heeft. „Als wij linkse partijen ons werk goed doen, staan we er over een aantal jaar heel anders voor.”

Voorafgaand aan de huidige generatie linkse politici kwamen vier jonge vertegenwoordigers van PvdA, GroenLinks, SP en PvdD aan het woord.

PvdA’er Caesar Bast stelde dat linkse politieke partijen met iedereen solidair zijn geweest –vluchtelingen, buitenlandse werknemers– behalve met hun eigen kiezers. „Die voelen zich achtergesteld en daarom zijn ze gevlucht naar rechtse partijen.” Die hebben juist wel een boodschap die goed valt bij mensen die zich zorgen maken over bijvoorbeeld open grenzen.

Daar was Armagan Önder (GroenLinks) het niet mee eens. „Wij hebben de antwoorden op vragen van PVV-stemmers, maar we moeten die dan wel beter uitleggen.” In die houding bespeurde Sebastiaan Wolswinkel (PvdD) juist een makke van links, namelijk drammerig het eigen gelijk verkondigen. „Wij moeten niet te snel onze conclusies klaar hebben en daarmee de boer op gaan”, betoogde hij, „maar juist laten merken dat we met mensen in dialoog willen gaan, dat we voor rede vatbaar zijn en ons willen laten overtuigen.”

Rijk en arm

Filosoof Pieter Pekelharing stelde dat links decennialang de inkomensverschillen tussen rijken en armen poogde te verkleinen door rijken meer belasting te laten betalen. „Door de globalisering is dat erg moeilijk geworden”, legde hij uit. „Rijken, en dat geldt ook voor bedrijven, kunnen nu heel gemakkelijk ergens anders naartoe gaan waar ze minder zwaar worden belast. Daar moet links dus iets op gaan bedenken.”