Column: Van toples en ”tob-organist”
Laat ik meteen maar een misverstand uit de weg ruimen. De argeloze RD-lezer die meent dat het in deze column om een kledingadvies voor op het Nederlandse strand gaat, zit er helemaal naast. Ik heb het hier gewoon over het volgen van muziekles bij de allerbeste musici. Wie zou bij zulke topmuzikanten niet graag eens een lesje volgen?
Probleem echter is dat de doorsnee-amateur hiervoor weinig mogelijkheden heeft. Topmusici zijn moeilijk te bereiken en kunnen hun kostbare tijd natuurlijk niet verdoen met het lesgeven aan welwillende amateurs. En áls het een amateur al lukt een les te krijgen bij een van ‘de groten der aarde’, dan moet men meestal diep in de buidel tasten, om over de kosten van verre reizen nog maar niet te spreken.
Gelukkig is er een gratis thuisoplossing: YouTube! Je kunt er veel kritiek op hebben, maar dit internetmedium biedt volop kansen voor je reeds langgekoesterde toples. Hoe dat in zijn werk gaat? Wel, het lukt je vast wel om bijvoorbeeld de eerste maten van de Fantasia in a-moll (BWV 543) van Bach in te studeren. Niet de hele fuga natuurlijk, want die is nog veel te moeilijk. Nee, gewoon de eerste maten tot aan bijvoorbeeld de inzet van het pedaal. Door nu ”BWV 543” als zoekterm in te voeren, verschijnt een rijkgeschakeerd aanbod van uitvoeringen, gespeeld door een keur van toporganisten, sommigen nog in leven, sommigen reeds gestorven. De verschillen zijn enorm. Niet alleen qua tempo, maar ook qua registratie en articulatie.
Maak een keuze van een aantal uitvoeringen en probeer dan, na zorgvuldig luisteren, ‘live’ met de organisten mee te spelen. Dat kan via een oortje in je mobieltje of via de laptop die je naast je op de orgelbank plaatst. Ga pas naar de volgende uitvoering als je de ene uitvoering exact in timing kan meespelen.
Niets is zo leerzaam voor het ontwikkelen van je eigen interpretatiekunst als het nadoen van uiteenlopende voorbeelden: Simon Preston, John Scott, Jean Guillou, Virgil Fox, Cameron Carpenter – je kunt het zo gek niet bedenken. Of je ontdekt zomaar een organist van wie je misschien nog nooit gehoord hebt, zoals Anne-Gaëlle Chanon uit Frankrijk.
En laten er nu –heel verrassend– ook toporganisten in Nederland bestaan, zoals Ton Koopman, Matteo Imbruno of Aarnoud de Groen.
Meespelen via YouTube, ik kan het iedereen aanraden. Mocht je nu desondanks ontmoedigd raken omdat je nooit het niveau bereikt van een toporganist, treur dan niet. Blijf gewoon dicht bij jezelf, en schaar jezelf in dat geval onder de categorie ”tob-organist”.
