Erdogan is populair onder de 400.000 Turken in Nederland. De laatste keer dat Turken hier konden stemmen, in 2015, gaf 70 procent van de kiezers zijn stem aan Erdogan. Dat is meer dan in Turkije zelf, en meer dan waar ook onder Turken in Europa.

Hoe komt dat? „Door Erdogan voelen veel Turkse Nederlanders zich trotser”, zei Mustafa Aslan eind november in deze krant. Aslan is verbonden aan organisatie die wordt gezien als de spreekbuis van Erdogan in Nederland. „Eindelijk hebben we een leider die echt voor zijn land gaat”, analyseerde hij. „Daarom zien veel mensen hier hem als hun vader.”

Ook anderen wijzen erop dat Erdogan door zijn stellige optreden afrekent met een sluimerend minderwaardigheidscomplex. Niemand pakt ons dit zelfbewustzijn af, redeneren veel Turken.

Lange arm

Maar pas op: wie alle Turken over één kam scheert, doet de enorme verscheidenheid onder hen geen recht. Het zijn vooral de soennitische, etnisch Turkse Nederlanders die voor Erdogan stemmen – hoewel ook zij geen gesloten blok vormen. De gülenisten onder hen, hoewel soennitisch en Turks, liggen juist ernstig met Erdogan in de clinch.

Daarnaast zijn er, zowel in Turkije als in Nederland, grote groepen Koerdische Turken en alevitische Turken. Velen van hen hebben een uitgesproken afkeer van Erdogans politiek. Datzelfde geldt voor de seculiere Turken, van wie columniste Ebru Umar in Nederland een bekende spreekbuis is. Zij is buitenwoon kritisch op „de lange arm van Ankara.”

Dat die lange arm invloed wil uitoefenen in Nederland, is verklaarbaar. Turken vormen in Nederland met 400.000 mensen de grootste groep mensen met een niet-westerse achtergrond – groter nog dan bijvoorbeeld het Marokkaanse bevolkingsdeel.

Ze wonen, zoals alle niet-westerse allochtonen, vooral in de grote steden in het westen. En, dat is opmerkelijk, Deventer kent door bedrijven die zich op Turkse werknemers richtten een grote Turkse bevolking. Er is zelfs een Turks consulaat in die stad.

Integratieladder

Veel Turkse Nederlanders doen het niet erg goed op de integratieladder, wat hun minderwaardigheidsgevoel verder voedt. Kijk naar de schoolresultaten van Turks-Nederlandse leerlingen, die nog altijd achterlopen. Kijk naar het feit dat Turken zich economisch veel minder vaak zelfstandig kunnen bedruipen. Kijk ernaar dat ze doorgaans veel minder verdienen. Dergelijke feiten maken duidelijk dat Turk-zijn in Nederland allereerst voor de Turken zelf niet altijd een pretje is. Dat levert een vicieuze cirkel op: de gezondheid van Turkse Nederlanders is niet om over naar huis te schrijven. Turken roken verreweg het meest, Turkse jongeren in Nederland hebben veruit het meest met overgewicht te kampen en meer dan 10 procent van de Turkse vrouwen in Nederland krijgt antidepressiva voorgeschreven, zo blijkt uit het Jaarrapport Integratie 2016 dat het CBS onlangs publiceerde.

Gezien die situatie is het voorstelbaar dat veel Turken verlangen naar een beter leven; hier of in Turkije, waar een sterke leider opkomt voor hun belangen. Steeds meer Turken laten het niet bij dromen alleen en vertrekken daadwerkelijk. Al sinds 2012 vertrekken er jaarlijks zo’n 2000 Turken uit Nederland – meer dan er binnenkomen.

Meer achtergronden leest u in ons thema Conflict Turkije.