Zeker in deze tijd van het jaar, als volwassen vossen de jongen uit hun territorium verdrijven, is de kans groot er een te zien. Levend of dood.

„Logisch”, zegt Freek Niewold, als dierenecoloog verbonden aan onderzoeksinstituut Alterra. „De jacht op vossen is sinds april 2002 verboden, toen de nieuwe Flora- en faunawet in werking trad. Door deze wettelijk bescherming neemt hun aantal toe.”

De vos, die vooral ’s nachts op pad gaat, geniet in de bebouwde kom een betrekkelijke rust. Veel mensen weten niet eens dat ze in hun omgeving voorkomen. Totdat er een zich in een tuin vergrijpt aan een kip of konijn.

Of een stad of dorp aantrekkelijk is, hangt volgens Niewold af van de aanwezigheid van tuintjes, begraafplaatsen en andere groene plekken waar hij zich kan verschuilen. Tussen rijtjeshuizen en flats vreet de vos wat hij te pakken kan krijgen: van een achteloos weggegooide appel tot een doodgereden dier. Hij eet veel uit afvalbakken. Het heeft het beest in wetenschappelijke kring de naam ”patatvos” opgeleverd.

Wat slapen betreft doet hij ook niet moeilijk, een oude schuur of een talud in een dijk voldoet.

Er bestaan geen betrouwbare cijfers over het aantal vossen in Nederland. Tellen is moeilijk door hun nachtelijke activiteit en doordat ze een groot leefgebied bestrijken, waardoor ze in korte tijd op veel verschillende plekken opduiken. Toen het nog mocht, werden in Nederland per jaar meer dan 10.000 vossen afgeschoten. „In vergelijking met andere landen relatief weinig”, aldus de Alterra-ecoloog.

De vossen nemen volgens hem vooral in aantal toe doordat ze zich over het hele land verspreiden. „De mens heeft hen ooit teruggedrongen naar de zandgronden in het oosten. Daarna doken ze op in de duingebieden in het westen. Steden zoals Den Haag en Haarlem kennen het dier al langer dan vandaag. Maar nu ze niet meer worden bejaagd, komen ze overal steeds vaker voor.”

Toch is het de vraag of de vos in de bebouwde kom gelukkig is. Niewold: „Ik vergelijk het met de situatie in een derdewereldland waar iedereen naar de stad trekt, maar men niet rijker of gezonder wordt. In de stad zal de vossendichtheid toenemen. Veel jonge beesten leggen echter het loodje als ze de strijd om het bestaan moeten aangaan. Er lopen nogal wat scharminkels rond die door ziekte niet meer kunnen zien en doodgaan. Daarnaast eist het verkeer zijn tol.”