Muziek

Restauratie orgel Woudsend afgerond

In kerkgebouw De Karmel van de protestantse gemeente Woudsend en omstreken (Friesland) wordt zaterdag 28 januari het orgel weer in gebruik genomen. Het instrument is volledig gerestaureerd door orgelmakerij Bakker & Timmenga uit Leeuwarden.

Friesch Dagblad
27 January 2017 13:21Gewijzigd op 17 November 2020 00:32
Het orgel in De Karmel in Woudsend. beeld protestantse gemeente Woudsend
Het orgel in De Karmel in Woudsend. beeld protestantse gemeente Woudsend

Het orgel (twee klavieren, achttien stemmen) in De Karmel werd in 1938 ook gebouwd door Bakker & Timmenga. Tenminste, het binnenwerk. De kas stamt uit 1837, dat is van het Scheuerorgel dat bij de bouw van de kerk in datzelfde jaar in de kerk geplaatst werd. Als onderdeel van een restauratie van het interieur van de kerk in 2007-2008 had de orgelkas, de buitenkant van het orgel, z’n oorspronkelijke warme mahoniekleur al teruggekregen nadat dit jarenlang egaal grijs geweest was. Nu is het binnenwerk aangepakt.

Bij de huidige restauratie is het gehele binnenwerk gedemonteerd, de pijpen, de windlades en de balgen. „Je moet je voorstellen dat die windlades op den duur uitdrogen”, vertelt Bert Yedema van Bakker & Timmenga. „Door uitdroging ontstaan scheuren en naden in het hout en dan gaat lucht verloren. Dat is nu hersteld.” De balgen, die zorgen voor de windvoorraad en de juiste druk, zijn ook van nieuw leer voorzien. „Ook deze verloren veel lucht, en dat was te horen”, vertelt Yedema. „Nu hoor je alleen de ventilator nog een beetje zoemen, maar meer ook niet. Niet alleen in klank, ook in technisch opzicht klinkt het orgel nu veel beter.”

Het pijpwerk van het orgel is schoongemaakt en waar nodig uitgedeukt, de klavieren werden opnieuw belegd met been en het pedaalklavier werd voorzien van nieuw leer, vilt en drukstof.

Yedema vertelt dat het zogeheten zwelwerk weer is aangebracht, een kast van lamellen om het nevenwerk die open of dichtgetrokken kan worden. „Als de kast dicht is, klinkt het geluid veel verder weg.” Bij de bouw van het orgel was het aangebracht, maar in de jaren vijftig of zestig was het weggehaald, omdat het nevenwerk sowieso al niet zoveel volume had, legt Yedema uit. Maar de meeste onderdelen waren er nog en het zwelwerk is in originele staat hersteld.

Wanneer een orgel gedemonteerd wordt, kunnen bijzondere vondsten worden gedaan. In het binnenwerk van de blaasbalg ontdekten de medewerkers van Bakker & Timmenga een opschrift uit de tijd waarin de balg gemaakt werd, gedateerd op 7 mei 1891. In 1938 was gebruikgemaakt van de balg uit het eerdere orgel. Er staat: „Deze blaasbalg is vervaardigd door L. Pel, en wel in de wittebroodsweken, en werkzaam bij de heeren Bakker en Timmenga, orgelfabrikanten te Leeuwarden.”

De ingebruikname vindt zaterdagmiddag om halfvier plaats. Orgeladviseur Theo Jellema zal het orgel bespelen, Bert Yedema zal uitleg geven over de restauratie van het orgel.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer