Nucleaire wapenwedloop VS en Rusland dreigt
Aankomend president Donald Trump wil het Amerikaanse kernwapenarsenaal „flink uitbreiden en versterken.” Daarmee doorbreekt hij de trend van zijn voorgangers die juist inzetten op een vermindering van het nucleaire oorlogstuig.
De uitbreiding van het Amerikaanse kernwapenarsenaal is volgens Trump nodig „totdat de wereld bij zinnen komt over kernwapens.” Wat de miljardair daarmee bedoelde, vertelde hij er niet bij. Trump deed zijn aankondiging donderdag in een Twitterbericht. Dat is veelal zijn gebruikelijke manier om ideeën te spuien.
De vraag is wat precies de aanleiding voor het bericht van Trump was. Mogelijk was het een antwoord op de toespraak van de Russische president Poetin. Die verklaarde donderdag dat hij het Russische atoomarsenaal aanzienlijk wil versterken, „zodat het in staat is elk bestaand en toekomstig afweersysteem te penetreren.” Die opmerking heeft vermoedelijk te maken met de Amerikaanse inspanningen om afweersystemen te bouwen die inkomende kernraketten uit de lucht kunnen schieten.
De vaagheid van de mededeling van Trump maakt het lastig om de implicaties van zijn opmerkingen te duiden. Het feit dat hij zijn ideeën over de dodelijkste wapens ter wereld via Twitter wereldkundig maakt, baart intussen wel zorgen. Alleen de president van de Verenigde Staten kan de opdracht tot het gebruik van kernkoppen geven. En over de aantallen atoomwapens wordt doorgaans jarenlang door diplomaten onderhandeld.
Kennelijk onderkende de perswoordvoerder van Trump de mogelijke implicaties van de uitspraken van zijn chef ook. Jason Miller probeerde donderdag de opmerkingen van de aankomende president af te zwakken. Trump zou vooral op het gevaar van de verspreiding van nucleaire wapens hebben gewezen en de noodzaak om die verspreiding tegen te gaan, hebben benadrukt. „Hij heeft ook gewezen op de noodzaak om onze nucleaire afschrikking te verbeteren en moderniseren”, aldus Miller. Dat blijkt overigens bepaald niet uit de inhoud van de tweet.
Het was de tweede keer in twee dagen dat het team rond Trump omstreden uitspraken probeert recht te zetten. Woensdag zei Trump dat de recente aanslagen in Europa hem in zijn voornemen hebben gesterkt om moslims de toegang tot de VS te ontzeggen. Zijn medewerkers haastten zich om te verklaren dat de miljardair alleen maar zijn belofte had herhaald dat binnenkomers grondig moeten worden doorgelicht en dat mensen die afkomstig zijn uit landen die met terrorisme in verband worden gebracht niet mogen worden toegelaten.
Als Trump daadwerkelijk doet wat hij in zijn Twitterbericht heeft gezegd, is dat een ingrijpende wijziging van het Amerikaanse nucleaire beleid. President Ronald Reagan stelde al in 1982 voor om het aantal kernwapens te verminderen, in een poging de toenmalige wapenwedloop met de Sovjet-Unie te stoppen.
Washington en Moskou tekenden in 1991 het eerste Start-verdrag, dat voorzag in een eerste reductie van het aantal kernwapens. In 2010 sloten president Obama en zijn Russische ambtgenoot, Medvedev, een nieuwe overeenkomst in Praag. Daarin is afgesproken dat beide landen tegen 2020 maximaal 1550 operationele kernkoppen mogen hebben. Dat is overigens nog altijd genoeg om de hele wereld te vernietigen.
Als Poetin en Trump daadwerkelijk hun voornemen ten uitvoer brengen, kan dat een nieuwe wapenwedloop tussen Amerika en Rusland betekenen. Het grote verschil met de wapenwedloop in de Koude Oorlog is dat de Sovjet-Unie destijds op haar retour was, terwijl Rusland zich nu juist in een opbouwfase begint. Dat maakt het des te zorgelijker.