Tijdens een online bijeenkomst is maandagavond de honderdste sterfdag (8 november) van Abraham Kuyper herdacht, een initiatief van het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme. De herdenking was georganiseerd vanuit de Groote Kerk in Maassluis, de plek waar de vader van Kuyper predikant was en waar Abraham gedoopt werd.

Minister De Jonge, die sprak via een opgenomen videoboodschap vanuit de Kuyperkamer op het CDA-partijbureau in Den Haag, noemde Kuyper een „enorme inspiratiebron voor de partij, mezelf en de hele wereld.”

Kuypers ideeën zijn volgens hem nog steeds relevant. „Hij kwam op voor de pluriformiteit in de samenleving. Gelijke rechten voor iedereen was geen doel maar een gegeven, een zich verhouden tot de samenleving. Kuyper had een groot geloof in de samenleving.”

De Jonge vindt het ook aansprekend dat Kuyper de zwakken in de samenleving wilde beschermen. „Het CDA wil er ook nu voor de ”kleine luyden” zijn, voor mensen die menen niet gehoord te worden.”

Het gevaar van de huidige pluriforme samenleving is volgens de minister dat „middelpuntvliedende krachten” tegenover elkaar komen te staan. „Het is de taak om de tegenstellingen niet te vergroten, maar te overbruggen. Dat is een opdracht in de geest van Abraham Kuyper.”

In sommige delen van de Verenigde Staten is Abraham Kuyper bekend, zei Erik Hoekstra, president van Dordt University in Iowa. Hij vertelde diepgaand beïnvloed te zijn door de theoloog en staatsman, en wees een groot aantal boeken van en over Kuyper aan die hij op de plank had staan. Hoekstra wees onder meer op een boek met meditaties van Kuyper, ”Near unto God”, waar hij zelf veel profijt van heeft gehad.

Niet perfect

Hij benoemde een aantal dingen die hij van Kuyper geleerd had. Eén ervan is dat Christus overal regeert en dat het geestelijke leven niet alleen bedoeld is voor de zondag maar voor alle dagen van de week. „Kuyper kon samenwerken met iedereen die het koningschap van Christus beleed. Kuyper was geen perfecte man, maar hij werkte wel tot eer van God. God werkte door hem heen.”

Dat Kuyper niet perfect was, zei ook ds. Karin van den Broeke, voorzitter van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG), in haar toespraak in de Groote Kerk. Ze wees erop dat de predikant niet geliefd was in Beesd en dat hij ruzie had met zijn collega’s toen hij uit Utrecht vertrok.

Zij waardeert Kuyper in het zoeken van de vrijheid. „Vrijheid was voor hem zo belangrijk dat hij die op alle levensterreinen wilde borgen. Nu zou men hem misschien geradicaliseerd noemen. Hij hield zich echter wel aan de grondprincipes van de scheiding tussen kerk en staat. Hij creëerde ruimte voor mensen die hun geloofsovertuiging wilden koesteren en hij deed dat langs controleerbare lijnen. Als persoon was hij geen gemakkelijk mens. Wat blijft, is zijn opbouwende inzet voor de samenleving.”

Biden

Kuyper keek daarbij over de landsgrenzen heen, zo betoogde prof. dr. George Harinck, hoogleraar geschiedenis van het neocalvinisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij stelde dat Kuyper de gedachte steunde van een internationale rechtsgemeenschap om vrede te houden op aarde en dat hij teleurgesteld was dat de Verenigde Staten die taak niet op zich namen. Nu is het anders. „Joe Biden heeft gezegd dat hij de wereld niet wil leiden door macht. Die gedachte zou Kuyper aanspreken. Hij geloofde in leiden door recht.”